Kunststofafval: een Europese strategie om de planeet en onze burgers te beschermen en onze industrie te versterken

De allereerste Europese strategie inzake kunststoffen, die vandaag is aangenomen, maakt deel uit van de overgang naar een meer circulaire economie.

Deze strategie beschermt het milieu tegen plastic vervuiling, bevordert de groei en de innovatie en maakt van een uitdaging een positieve doelstelling voor de toekomst van Europa. Er zijn sterke zakelijke argumenten voor de transformatie van de manier waarop producten in de EU worden ontworpen, vervaardigd, gebruikt en gerecycled, en door het voortouw bij deze overgang te nemen, zullen we nieuwe investeringsmogelijkheden en banen scheppen. Volgens de nieuwe plannen moeten alle kunststofverpakkingen op de EU-markt tegen 2030 kunnen worden gerecycled, wordt het gebruik van plastic voor eenmalig gebruik teruggedrongen.en wordt het opzettelijke gebruik van microplastics beperkt.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i, verantwoordelijk voor duurzame ontwikkeling, zei: "Als we de manier waarop we kunststoffen produceren en gebruiken niet veranderen, is er tegen 2050 meer plastic dan vis in onze oceanen. We moeten voorkomen dat plastic in ons water, ons voedsel en zelfs in ons lichaam komt. De enige langetermijnoplossing is het plastic afval te verminderen door meer recycling en hergebruik. Dit is een uitdaging die burgers, het bedrijfsleven en de overheden samen het hoofd moeten bieden. Middels de EU-kunststoffenstrategie stimuleren we ook een nieuw en meer circulair bedrijfsmodel. We moeten investeren in innovatieve nieuwe technologieën die veilig zijn voor onze burgers en ons milieu, en tegelijk de industrie concurrerend houden."

Vicevoorzitter Jyrki Katainen i, verantwoordelijk voor banen, groei, investeringen en concurrentievermogen, voegde toe: "Met onze kunststoffenstrategie leggen we het fundament voor een nieuwe circulaire economie voor kunststoffen en stimuleren we gerichte investeringen. Hierdoor vermindert het zwerfvuil te land, in de lucht en ter zee en ontstaan ook nieuwe kansen voor innovatie, het concurrentievermogen en hoogwaardige banen. Dit is een geweldige gelegenheid voor de Europese industrie om mondiaal leiderschap in nieuwe technologie en materialen te ontwikkelen. Consumenten worden in staat gesteld om bewust te kiezen voor het behoud van het milieu. Dit is een echte win-winsituatie."

Europeanen produceren jaarlijks 25 miljoen ton plastic afval, maar minder dan 30 % wordt ingezameld voor recycling. Wereldwijd bestaat afval op het strand voor 85 % uit plastic. Plastic bereikt zelfs onze longen en onze eettafel, waarbij de invloed van microplastics in de lucht, het water en het voedsel op onze gezondheid nog onbekend is. Voortbouwend op de eerdere werkzaamheden van de Commissie pakt de nieuwe EU-strategie inzake kunststoffen het probleem doortastend aan.

De kunststoffenstrategie van vandaag betekent een kentering in de manier waarop producten in de EU worden ontworpen, vervaardigd, gebruikt en gerecycled. Door de manier waarop kunststoffen momenteel worden vervaardigd, gebruikt en verwijderd, gaan we te vaak voorbij aan de economische voordelen van een meer circulaire benadering. Dit is schadelijk voor het milieu. Het doel is om het milieu te beschermen en tegelijkertijd het fundament te leggen voor een nieuwe kunststoffeneconomie, waarbij het ontwerp en de productie ten volle rekening houden met de behoeften voor hergebruik, herstel en recycling, en waarin duurzamer materialen worden ontwikkeld.

Europa bevindt zich in de beste positie om deze transitie sturing te geven. Deze benadering brengt nieuwe kansen voor innovatie, concurrentievermogen en banen. Binnen de kunststoffenstrategie heeft de Commissie een toezichtskader vastgesteld, bestaande uit tien essentiële indicatoren die iedere fase van de cyclus bestrijken en de voortgang naar een circulaire economie op EU- en nationaal niveau meten.

Op basis van de nieuwe strategie zal de Europese Unie:

• - 

  Recycling interessant maken voor het bedrijfsleven: Nieuwe voorschriften inzake verpakkingen worden ontwikkeld ter verbetering van de recyclebaarheid van op de markt gebruikte kunststoffen, en voor een grotere vraag naar gerecycleerde kunststoffen. Naarmate er meer plastic wordt ingezameld, moeten er betere en grotere recyclinginrichtingen worden gebouwd, en er moet een beter en genormaliseerd systeem komen voor de afzonderlijke inzameling en sortering van afval in de hele EU. Dit zorgt voor een besparing van honderd euro per ingezamelde ton. Het biedt ook een grotere meerwaarde voor een meer concurrerende en veerkrachtige kunststofindustrie.
• - 

  Plastic afval terugdringen: Europese wetgeving heeft in verscheidene lidstaten al geleid tot een aanzienlijke vermindering van het gebruik van plastic zakken. De nieuwe plannen zullen zich nu richten op ander plastic voor eenmalig gebruik en vistuig, als ondersteuning van nationale bewustmakingscampagnes en voor de vaststelling van de reikwijdte van in 2018 voor te stellen nieuwe EU-regels, op basis van een raadpleging van belanghebbenden en bewijsstukken. De Commissie zal verder maatregelen nemen ter beperking van het gebruik van microplastics in producten, en normen voor biologisch afbreekbare en composteerbare kunststoffen vaststellen.
• - 

  Vervuiling op zee een halt toeroepen: De nieuwe regels inzake havenontvangstvoorzieningen pakken zwerfvuil op zee aan, via maatregelen die ervoor moeten zorgen dat scheepsafval en op zee ingezameld afval niet worden achtergelaten maar naar land worden teruggebracht en daar correct worden beheerd. Tevens inbegrepen zijn maatregelen ter vermindering van de administratieve lasten voor havens, schepen en de bevoegde autoriteiten.
• - 

  Investeringen en innovatie stimuleren: De Commissie zal richtsnoeren voor de nationale autoriteiten en Europese bedrijven opstellen over de wijze waarop plastic afval aan de bron kan worden geminimaliseerd. De steun voor innovatie zal worden geïntensiveerd, met een bijkomend bedrag van 100 miljoen EUR voor de ontwikkeling van slimmere en beter recyclebare kunststofmaterialen, voor efficiëntere recyclingprocessen en om gevaarlijke en verontreinigende stoffen uit gerecyclede kunststoffen op te sporen en te verwijderen.
• - 

  Aanzetten tot wereldwijde wijzigingen: De Europese Unie doet haar eigen huiswerk, en verder werken we samen met partners uit de hele wereld op zoek naar mondiale oplossingen en om internationale normen te ontwikkelen. We blijven ook steun verlenen aan anderen, zoals we eerder hebben gedaan met de sanering van de Ganges in India.

Volgende stappen

De vandaag voorgestelde nieuwe richtlijn betreffende havenontvangstvoorzieningen gaat nu ter vaststelling naar het Europees Parlement en de Raad.

Afhankelijk van de vereisten inzake betere regelgeving zal de Commissie later in 2018 het voorstel voor plastic voor eenmalig gebruik indienen.

Belanghebbenden kunnen tot en met 12 februari 2018 deelnemen aan de lopende openbare raadpleging.

De Commissie zal de bespreking over de herziening van de richtlijn betreffende verpakking en verpakkingsafval aanvangen en richtsnoeren inzake de gescheiden inzameling en sortering van afval voorbereiden, die in 2019 moeten volgen.

De complete lijst van maatregelen en de tijdschema's zijn hier in de bijlage bij de kunstoffenstrategie te vinden.

Achtergrond

Voortbouwend op de intenties van het pakket circulaire economie uit 2015 heeft een kernteam, bestaande uit eerste vicevoorzitter Frans Timmermans, vicevoorzitter Jyrki Katainen en commissarissen Karmenu Vella en Elżbieta Bieńkowska, de kunststoffenstrategie voorbereid. Verschillende andere Commissarissen waren eveneens bij de voorbereiding van het pakket betrokken en hebben helpen bepalen welke instrumenten in een breed scala aan beleidsgebieden het meest effectief zouden zijn.

De vandaag door het college goedgekeurde initiatieven behelzen:

• - 

  Een mededeling over een Europese strategie voor kunststoffen in de circulaire economie;
• - 

  Een mededeling over het raakvlak tussen de wetgeving betreffende chemische stoffen, producten en afval;
• - 

  Een toezichtskader voor de circulaire economie;
• - 

  Een nieuwe richtlijn betreffende havenontvangstvoorzieningen.

Deze worden aangevuld met het verslag over kritieke grondstoffen en het verslag over oxo-kunststoffen.

De Commissie heeft op 2 december 2015 een ambitieus pakket circulaire economie vastgesteld, waar de maatregelen van vandaag deel van uitmaken.

De kunststoffenstrategie zorgt ook voor een concrete bijdrage ter verwezenlijking van de duurzameontwikkelingsdoelstellingen van 2030 en de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering.

De EU heeft al aanzienlijke stappen gezet door van de lidstaten te eisen dat ze maatregelen nemen om het verbruik van plastic zakken tegen te gaan en zeeafval monitoren en verminderen.

Voor de toekomst zijn er ook belangrijke vooruitzichten voor de wereldwijde ontwikkeling van een innovatieve circulaire kunststofindustrie.

Meer informatie

Een Europese strategie inzake kunststoffen: Vragen en antwoorden

Informatieblad

Strategie inzake kunststoffen

Raakvlakmededeling

Toezichtskader

Voorstel voor havenontvangstvoorzieningen

Grondstoffenverslag

Verslag over oxo-kunststoffen

Eurobarometer Kleine en middelgrote ondernemingen in de circulaire economie

IP/18/5