Mr.dr. A.M. (Dolf) Joekes

Vooraanstaande VDB- en later PvdA-politicus. Geboren in Nederlands-Indië waar hij bij een spoorwegmaatschappij werkte. Kwam in 1925 in de Kamer en was vanaf 1933 fractievoorzitter tijdens het de kabinetten-Colijn waaraan ook de VDB met Oud i op financiën deelnam. Na de oorlog kozen Joekes en Oud wel voor de stap naar de PvdA, maar bedankte Oud daarvoor al spoedig. In de PvdA-fractie steunde Joekes de Indië-politiek hoewel hij altijd gematigd voorstander van zelfstandigheid van Indië was geweest. Als minister van Sociale Zaken in de kabinetten-Drees I i en Drees II i bracht hij belangrijke wetten tot stand zoals de Wet op de ondernemingsraden en de Werkloosheidswet. Stond bekend als een innemende gentleman, maar kropte gevoelens van onvrede soms te veel op.

VDB, PvdA
functie(s) in de periode 1925-1960: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, minister, lid Raad van State

• - 

  VDB (Vrijzinnig-Democratische Bond), tot 9 februari 1946
• - 

  PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf 9 februari 1946

• - 

  secretaris hoofddirectie Semarang-Joanna en Semarang-Cheribon Spoortram-Maatschappijen te 's-Gravenhage, van 1918 tot 1920
• - 

  ambtenaar afdeling internationale arbeidswetgeving (rang: referendaris, 1 april 1923 administrateur), ministerie van Arbeid, van 1920 tot 15 september 1925
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 15 september 1925 tot 7 augustus 1948
• - 

  fractievoorzitter VDB Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1 juni 1933 tot 20 september 1937
• - 

  fractievoorzitter VDB Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 oktober 1938 tot 9 februari 1946
• - 

  lid gemeenteraad van 's-Gravenhage, van 5 september 1939 tot 1 september 1941
• - 

  minister van Sociale Zaken, van 7 augustus 1948 tot 15 september 1951 (naam departement gewijzigd)
• - 

  minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, van 15 september 1951 tot 2 september 1952
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 juli 1952 tot 1 november 1952
• - 

  lid Raad van State, van 1 november 1952 tot 1 juni 1960 (benoemd bij K.B. van 21 oktober 1952)

• - 

  geïnterneerd gijzelaarskamp te Sint-Michielsgestel, van 5 mei 1942 tot december 1942
• - 

  geïnterneerd strafgevangenis te Scheveningen, van 1 april 1943 tot april 1944
• - 

  geïnterneerd concentratiekamp te Buchenwald, van april 1944 tot april 1945

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid bestuur fondsen en stichtingen die de belangen van het onderwijs in Nederlands-Indië behartigen
• - 

  lid College van Rijksbemiddelaars, van 1 mei 1947 tot juli 1948
• - 

  lid bestuur Van Deventer-Maasstichting, vanaf oktober 1947
• - 

  lid Nederlandse delegatie rijksconferentie met Suriname en Curaçao, vanaf januari 1948

• - 

  lid afdeling Zaken Overzee (Raad van State)
• - 

  lid afdeling Sociale Zaken en volksgezondheid (Raad van State)
• - 

  lid afdeling geschillen van bestuur (Raad van State)
• - 

  lid afdeling Wederopbouw en Volkshuisvesting (Raad van State)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Werd in 1925 gekozen als nieuwe koloniale specialist van de vrijzinnig-democraten. Hield zich verder bezig met sociale zaken, omroepzaken en later ook met handelsbetrekkingen.
• - 

  Interpelleerde op 2 augustus 1946 minister Gielen over de reorganisatie bij het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
• - 

  Voerde in december 1946 namens zijn fractie het woord in het debat over het Akkoord van Linggadjati. Was in 1947-1948 woordvoerder Indische aangelegenheden van de PvdA-fractie.
• - 

  Interpelleerde op 22 april 1947 de minister Huysmans, Mansholt, Lieftinck en Van Maarseveen over fraude in de volkshuisvesting

• - 

  In 1935 stemden hij en Schilthuis als enigen van hun fractie vóór de begroting van het Defensiefonds

• - 

  Bracht in 1952 de Wet op de gevaarlijke werktuigen (Stb. 104) tot stand, die voorschriften bevatte waaraan gevaarlijke werktuigen (bijvoorbeeld zaagmachines, lieren, landbouwwerktuigen) en beveiligingsmiddelen moesten voldoen. (2.222)
• - 

  Bracht in 1952 een wet (Stb. 274) tot herziening van de Hinderwet tot stand. De belangrijkste wijzigingen waren dat bij AMvB kon worden bepaald welke inrichtingen onder de wet vielen, actualisering van de wet op het punt van aan lagere overheden toegedeelde bevoegdheden, en modernisering van administratieve voorschriften. (1.972)
• - 

  Bracht in 1952 samen met minister Mulderije de Pensioen- en Spaarfondswet (Stb. 275) tot stand, die er zorg voor moet dragen dat aan werknemers gedane toezeggingen over pensioen gerealiseerd worden. Werknemers kunnen toetreden tot een pensioenfonds of een spaarregeling treffen. De verzekeringskamer wordt belast met het toezicht op de fondsen. (1.730)
• - 

  Bracht in 1952 de Emigratiewet (Stb. 279) tot stand, die organen, zoals de Raad voor de Emigratie, in het leven riep die emigratie begeleidden. (2.245)
• - 

  Bracht in 1952 samen met staatssecretaris Van Rhijn de Organisatiewet Sociale Verzekering (Stb. 342) tot stand. Deze wet belastte bedrijfsverenigingen met de uitvoering van de sociale zekerheid. Zij konden zelf de administratie voeren of deze opdragen aan een Gemeenschappelijk Administratiekantoor. Ook konden Gemeenschappelijke Medische Diensten worden opgericht. Met het toezicht op de uitvoering werd de Sociale Verzekeringsraad belast. (1.679)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Kwam in 1940 in conflict met Oud over de vraag wie in 1941 lijsttrekker van VDB moest worden
• - 

  Maakte vanaf juli 1942 in het gijzelaarskamp deel uit van de 'Heren XVII', een uit diverse stromingen bestaande groep intellectuelen die nadachten over het naoorlogse Nederland. Tot de groep behoorden onder anderen A.A.M. Struycken en E.M.J.A. Sassen (RKSP), P. Lieftinck (CHU), W. Banning en M. van der Goes van Naters (SDAP), W. Schermerhorn (VDB), J.H.A Logemann en de historicus P. Geyl.
• - 

  Werd in juni en juli 1946, in september 1946 en 1947, in juli 1948 en in september 1952 als tweede op de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap gezet
• - 

  Was in september en oktober 1951 uitgeschakeld door een operatie. Werd toen vervangen door Drees.
• - 

  Een uitkering aan werkenden per 1 januari 1950 kreeg als bijnaam 'Joekesgulden"

• - 

  Zijn schoonvader was gemeenteraadslid in Hengelo (Ov.)
• - 

  Werd in april 1943 gevangen gezet ten gevolge van het tegen de illegaliteit gerichte Englandspiel door de verrader Anton van der Waals

• - 

  minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, augustus 1939 (geweigerd)

• - 

  P.G.T.W. van Griensven, "Het sociale beleid van minister Joekes", in: P.F. Maas (ed.), "Het kabinet-Drees-Van Schaik. Liberalisatie en ordening". Band A 1948-1951, 529 e.v.
• - 

  P.G.T.W. van Griensven, "Sociale Zaken: spanning tussen het sociaal wenselijke en economisch mogelijke", in: J.J.M. Ramakers (ed.), "Het kabinet-Drees II. In de schaduw van de Koreacrisis". 1951-1952, 159 e.v.
• - 

  J. Bosmans, "Joekes, Adolf Marcus (1885-1962)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel III, 296
• - 

  Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.