Mr. J.M.A.H. (Joseph) Luns

Bijna twintig jaar, mede door zijn lange gestalte, een markante minister van Buitenlandse Zaken. Actief bij de marine, waarvoor hij altijd belangstelling behield, en daarna werkzaam in de diplomatieke dienst. Vormde in 1952 (als minister zonder portefeuille) met Beyen i een ministersduo, maar vanaf 1956 was hij de enige minister op dat departement. Genoot in brede kring grote populariteit door zijn humor en de wijze waarop hij opkwam voor het Nederlandse belang, maar werd door anderen bekritiseerd vanwege onder meer zijn Nieuw-Guineapolitiek en pro-Amerikaanse opstelling. Steunde de pogingen van Groot-Brittannië om toe te treden tot de Europese Gemeenschappen en was tegenspeler van president De Gaulle. Had weinig genoegen in het politieke debat. Na zijn ministerschap secretaris-generaal van de NAVO i. Stond rechts in de KVP en brak in 1972 met die partij. Conservatief, streng katholiek, autoritair, charmant en op-en-top diplomaat. Had een uitstekend gevoel voor p.r.

KVP
functie(s) in de periode 1952-1971: lid Tweede Kamer, minister

• - 

  NSB (Nationaal-Socialistische Beweging), van mei 1933 tot 1936 (erkende ingeschreven te zijn als lid, maar zei geen activiteit van welke aard dan ook ontplooid te hebben)
• - 

  KVP (Katholieke Volkspartij), tot oktober 1972 (vond het lidmaatschap niet te verenigen met zijn functie bij de NAVO)

• - 

  attaché afdeling Kabinet van de minister en directie protocol, ministerie van Buitenlandse Zaken, van 7 oktober 1938 tot maart 1940
• - 

  attaché gezantschap te Bern, van 1 maart 1940 tot april 1941
• - 

  attaché gezantschap te Lissabon, van april 1941 tot november 1943
• - 

  gedetacheerd bij de consulaire afdeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken te Londen, van april 1943 tot januari 1944
• - 

  tijdelijk zaakgelastigde te Lissabon, van januari 1944 tot oktober 1944
• - 

  attaché Nederlandse ambassade te Londen, van oktober 1944 tot 1 augustus 1949
• - 

  eerste ambassadesecretaris (sinds september 1949 ambassaderaad), Permanente Vertegenwoordiging bij de Verenigde Naties te Lake Success/New York, van 1 augustus 1949 tot 2 september 1952
• - 

  minister zonder portefeuille, minister voor Buitenlandse Zaken, van 2 september 1952 tot 13 oktober 1956
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 3 juli 1956 tot 3 oktober 1956
• - 

  minister van Buitenlandse Zaken, van 13 oktober 1956 tot 6 juli 1971
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 februari 1967 tot 5 april 1967
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 11 mei 1971 tot 1 oktober 1971
• - 

  secretaris-generaal van de NAVO (Noord-Atlantische Verdrags Organisatie), van 1 oktober 1971 tot 1 juli 1984 (benoemd 4 juni 1971)

• - 

  Was als minister zonder portefeuille in 1952-1956 belast met: niet-Europese zaken (met name Indonesië en Nieuw-Guinea), VN-aangelegenheden, Benelux-aangelegenheden, internationale waterwegen, luchtvaart en transportkwesties en Rode Kruisaangelegenheden

• - 

  politiek commentator "Propria Cures", omstreeks 1935
• - 

  adviseur bestuur OSL (Oud-Stijders Legioen)

• - 

  R.K. lagere school "Sint Petrus" te Vught, van 1917 tot 1922
• - 

  R.K. lagere school te Amsterdam, van 1922 tot 1923

• - 

  gymnasium, R.K. "Sint Ignatius College" te Amsterdam, van september 1923 tot juli 1927
• - 

  gymnasium (humanités anciennes), R.K. internaat "Sint Louis" te Brussel, van september 1927 tot juli 1929

• - 

  Nederlands recht (doctoraal), Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam, van 30 oktober 1932 tot 19 november 1937
• - 

  Nederlands recht (kandidaats), Rijksuniversiteit Leiden, van november 1932 tot 9 mei 1933

• - 

  politieke economie, London School of Economics te Londen (6 maanden)

• - 

  diplomatencursus, Deutsches Institut für Ausländer te Berlijn, 1938

• - 

  stage (kantoorbeambte), Scheepsvaartkantoor "Van Es en Van Ommeren" te Amsterdam, van 1931 tot 1932

• - 

  zeven honoraire doctoraten in Engeland, Ierland en de Verenigde Staten

• - 

  Ondertekende in april 1965 in Brussel het verdrag waarbij de fusie van de uitvoerende organen van de EGKS, Euratom en EEG. Er komt vanaf 1967 een (gezamenlijke) Europese Commissie. Als minister had hij het voorstel voor deze fusie in 1961 ingediend.
• - 

  Schonk in 1965 f.100.000 aan het Defence and Aid Fund voor bijstand aan slachtoffers van het Zuid-Afrikaanse Apartheidsregime ("de ton van Luns"). Feitelijk was dit niet zijn besluit, maar dat van topambtenaar Meijer. Hij verdedigde het besluit wel.
• - 

  Legde op 10 mei 1967 in de Tweede Kamer een verklaring af over het standpunt van de regering inzake de gebeurtenissen in Griekenland, waar in de nacht van 20 op 21 april een militaire staatsgreep had plaatsgevonden
• - 

  Legde op 25 mei 1967 in de Tweede Kamer een verklaring af omtrent de toestand in het Midden-OOsten
• - 

  Legde op 21 december 1967 in de Tweede Kamer een verklaring af over de Franse afwijzing om onderhandelingen te openen met Denemarken, Ierland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk over toetreding tot de EEG. Frankrijk wilde pas onderhandelen als het proces van herstel van de Britse economie zou zijn voltooid.
• - 

  Bracht in 1968 samen met minister Den Toom de Nota inzake Navo- en defensiebeleid uit. Daarin wordt wel bezorgdheid uitgesproken over de democratische ontwikkeling in NAVO-landen als Griekenland en Portugal, maar wordt schorsing of uitstoting afgewezen. Europese integratie mag niet leiden tot verslapping van de hechte banden met de Verenigde Staten. Handhaving van het militaire evenwicht tussen Oost en West moet zorgen voor voortzetting van de huidige situatie van stabiliteit. Troepenvermindering is alleen mogelijk als dit wederzijds gebeurt. Er wordt gestreefd naar betere en intensievere bilaterale contacten met Oost-Europese landen. (9.635)
• - 

  Zette zich na de Zesdaagse oorlog in het Midden-Oosten in voor het op gang brengen van een vredesproces en voor normalisering van de betrekkingen met Arabische landen
• - 

  Keerde zich in 1968 en 1970 tegen verzoeken vanuit de Tweede Kamer om er bij de Amerikanen op aan te dringen de bombardementen op Noord-Vietnam te beëindigen en weigerde de inval van de Verenigde Staten in Cambodja te veroordelen
• - 

  Bracht in 1969 de Nota betreffende de activiteiten van de Nederlandse regering inzake de humanitaire kant van de zaak-Biafra uit (10.466)
• - 

  Speelde in 1970 een rol bij de contacten met Molukse organisaties die het recht op een zelfstandige staat in Indonesië eisten. Liet namens de regering weten dat dit streven als onrealistisch werd beschouwd.

• - 

  Bracht in 1960 samen met de ministers De Pous, Zijlstra, Marijnen en Van Rooy en de staatssecretarissen Van den Berge en Stijkel de wet tot Goedkeuring van het Verdrag tot instelling van de Benelux-Economische Unie tot stand. De wet ratificeert het op 3 februari 1958 in Den Haag ondertekende verdrag tussen Nederland, België en Luxemburg over de economische unie van deze landen. Verder werden de beginselen van vrij onderling dienstenverkeer en coördinatie van nationale wetgeving op het gebied van verkeer, vennootschappen en handel vastgelegd. Het wetsvoorstel was in 1958 ingediend. (5.172)
• - 

  Bracht in 1963 samen met de ministers Korthals, Zijlstra en De Quay en de staatssecretarissen Van Houten en Stijkel een wet tot goedkeuring van een op 8 april 1960 te 's-Gravenhage met de Bondsrepubliek Duitsland gesloten algemeen verdrag ("Generalbereinigung") tot stand. Hierbij werden Elten en Tudderen teruggegeven aan Duitsland en werd een schadevergoeding aan Nederland betaald, onder andere voor de oorlogsslachtoffers. (6.250)
• - 

  Bracht in 1965 samen met minister Van Aartsen een wet (Stb. 59) tot goedkeuring van het op 13 mei 1963 te 's-Gravenhage gesloten Verdrag met België betreffende de verbinding tussen de Schelde en de Rijn tot stand (7569)
• - 

  Bracht in 1966 samen met staatssecretaris De Block een wet tot stand tot goedkeuring van het op 8 april 1965 te Brussel ondertekende Verdrag tot instelling van één Raad en één Commissie welke de Europese Gemeenschappen gemeen hebben, met Protocol betreffende de voorrechten en immuniteiten van de Europese Gemeenschappen (8.380)
• - 

  Bracht in 1970 samen met minister Witteveen een wet tot stand tot goedkeuring van de bij Besluit van 21 april 1970 te Luxemburg door de Raad van de Europese Gemeenschappen vastgestelde bepalingen betreffende de vervanging van de financiële bijdragen van de lid-staten door eigen middelen van de Gemeenschappen. Deze eigen middelen bestaan uit afgedragen douanerechten en landbouwheffingen en middelen uit belasting op toegevoegde waarde. Het begrotingsrecht van het Europees Parlement wordt versterkt, maar verwerping van de gehele EG-begroting is niet mogelijk. (10.915)
• - 

  Bracht in 1971 samen met minister Polak een wet (Stb. 81) tot stand tot goedkeuring van het Internationale Verdrag van New York van 7 maart 1966 inzake de uitbanning van elke vorm van rassendiscriminatie (9.723)
• - 

  Bracht in 1971 samen met minister Beernink een wet tot stand tot goedkeuring van het op 31 maart 1953 te New York gesloten Verdrag betreffende de politieke rechten van de vrouw (10.478)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Liet zich in juni 1968 lovend uit over het dictatoriale regime van Salazar in Portugal. Noemde Salazar de man die veertig jaar lang met zulk een wijsheid had beschikt over de bestemming van zijn land.
• - 

  Had geen ontzag voor leiders van grote landen en verdedigde steeds krachtig de Nederlandse belangen
• - 

  Was geen liefhebber van debatten in de Tweede Kamer
• - 

  Door zijn lengte en tamelijk grote neus een geliefd onderwerp van cartoonisten
• - 

  Op 8 maart 1979 debatteerde de Tweede Kamer over een brief van minister-president Van Agt over het vermoeden dat Luns lid was geweest van de NSB

• - 

  Liefhebber van carnaval; werd zelf diverse malen geridderd tijdens het carnaval
• - 

  Persoonlijk bevriend met onder anderen het KVP-Kamerlid Pieter Blaisse (klasgenoot op het Ignatius College) en zijn s.g. Van Tuyll van Serooskerken
• - 

  Kreeg op 14 juni 1961 tijdens de behandeling in de Tweede Kamer van de verslagen over de uitvoering van de Europese verdragen door oververmoeidheid een epileptische aanval. Hield daarna enkele weken rust.
• - 

  Was tegenstander van moderniseringen in de katholieke kerk
• - 

  Zijn vader, H.M. Luns, was kunstschilder te Brussel, hoofdleraar aam de Tekenacademie te Rotterdam (1908-1918), directeur van de kunstacademie te 's-Hertogenbosch (1918-1923), directeur van de Rijksnormaalschool te Amsterdam (1923-1931) en hoogleraar aan de Technische Hogeschool te Delft (1931-1942)

• - 

  Tijdens de dagen van de Hongaarse Opstand en de Suez-crisis in 1956 belde zijn pas benoemde collega Marga Klompé hem 's nachts verontrust op om te vragen welke stappen de Nederlandse regering moest nemen, waarop zijn laconieke antwoord was: "de regering slaapt."
• - 

  Beschikte over een rijk arsenaal aan anekdotes en moppen, zowel in het Nederlands als in het Frans en Duits, waar hij geregeld uit putte om de spanning tijdens besprekingen te breken
• - 

  Zijn bekendste politieke uitspraak over het Nieuw-Guineaconflict was (7 september 1962): "A l'impossible nul n'est tenu".

• - 

  In 1956 nummer 3 op de KVP-kandidatenlijsten in Zuid-Holland bij de Tweede Kamerverkiezingen
• - 

  In 1959 nummer 5 op de KVP-kandidatenlijsten in Zuid-Holland bij de Tweede Kamerverkiezingen
• - 

  In 1963 nummer 3 op de KVP-kandidatenlijsten in Zuid-Holland bij de Tweede Kamerverkiezingen
• - 

  In 1967 en 1971 nummer 2 op de KVP-kandidatenlijsten in Zuid-Holland bij de Tweede Kamerverkiezingen

• - 

  lid Tweede Kamer, maart 1959 (teruggekomen op aanvaarding benoeming)
• - 

  lid Tweede Kamer, juli 1963 (teruggekomen op aanvaarding benoeming)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  De Gelderlander, 20 februari 1959
• - 

  "Joseph Luns moet vaak groter zijn dan Nederland" (profiel), De Volkskrant, 8 april 1961
• - 

  "Te kijk bij Opland, een serie politieke spotprenten, met voorwoord van Luns" (Utrecht, 1964)
• - 

  H. Hansen, "Luns" (Drees, De Quay, Marijnen en Cals over Luns) (1967)
• - 

  H.J.A. Hofland, "Patriot voor Europa. Joseph Luns (1911), Nederlands politicus", in: A.F. Manning e.a. (red.), "Onze Jaren. De wereld na 1945, geschiedenis van de eigen tijd", deel VII, 3743
• - 

  R. Steenhorst, F. Huis, "Joseph Luns, biografie" (1985)
• - 

  P. Huyskens, "Gelooft mij, het was mij een genoegen" (1988)
• - 

  J.G. Kikkert, "De wereld volgens Luns" (1992)
• - 

  A.E. Kersten, "De langste", in: D. Hellema e.a. (red.), "De Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken in de twintigste eeuw" (1999)
• - 

  P. Brill, "Joseph Luns. Joyeus dienaar van het vaderland", in: P. Brill (red.), "Kopstukken van het Laagland. Een eeuw Nederland in honderd portretten" (1999)
• - 

  J. Prillevitz, "Groter dan Nederland. In memoriam J.M.A.H. Luns 1911-2002", "Trouw", 18 juli 2002
• - 

  J.J. Lindner, "Nog eens drie hoera's voor een groot vaderlander", De Volkskrant, 18 juli 2002
• - 

  J.W.L. Brouwer, "De neerbuigende minzaamheid van Joseph Luns. J.M.A.H. Luns (1911-2002) gezien vanuit de Handelingen", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2003
• - 

  A.E. Kersten, "Luns. Een politieke biografie" (2010)
• - 

  Ned. Patriciaat, 1963

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.