Ir. H. (Henk) Vredeling

Markant PvdA'er die naam maakte als Kamerlid, europarlementariër en minister, maar wiens lidmaatschap van de Europees Commissie op een teleurstelling uitliep. Was van gereformeerden huize en werd tijdens de bezetting socialist. Kwam via de vakbond in de Tweede Kamer en was daar landbouw-woordvoerder. Pleitbezorger van Europese samenwerking en een zeer actief europarlementariër. Werd - ondanks zijn afkeer van uniformen - in het kabinet-Den Uyl i minister van Defensie. Kleurrijk minister door soms wat al te openhartige uitspraken en door opvallend optreden. Drukte tegen de wens van zijn partij de aanschaf van de F16 door ('congressen kopen geen vliegtuigen'). Als Europees Commissaris voor sociale zaken trachtte hij tevergeefs aanpak van de jeugdwerkloosheid en medezeggenschap Europees te regelen. Was in de persoonlijke omgang verrassend minzaam.

PvdA
functie(s) in de periode 1956-1981: lid Tweede Kamer, minister, lid Europees Parlement (vóór 1979), lid Europese Commissie

• - 

  sociaal-economisch adviseur, Algemene Nederlandse Landarbeidersbond, van 1950 tot 1955
• - 

  sociaal-economisch adviseur, ANAB (Algemene Nederlandse Agrarische Bedrijfsbond), van 1955 tot november 1956
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 6 november 1956 tot 11 mei 1973
• - 

  lid Europees Parlement, van 19 maart 1958 tot 11 mei 1973 (aangewezen door de Staten-Generaal)
• - 

  minister van Defensie, van 11 mei 1973 tot 31 december 1976
• - 

  lid Europese Commissie, belast met sociale zaken en werkgelegenheid, van 6 januari 1977 tot 6 januari 1981 (tevens vicevoorzitter)

• - 

  voorzitter PvdA afdeling Huis ter Heide, van 1960 tot 1962
• - 

  lid fractiebestuur PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van juni 1965 tot mei 1971

• - 

  lid commissie voor grondbezit van het Landbouwschap
• - 

  lid werkgroep landbouw van de Commissie voor Europees economische integratie (ingesteld door de SER)
• - 

  lid commissie volkstuinwezen
• - 

  lid Vereniging van Volkshogescholen
• - 

  lid Raad van Commissarissen B.V. Weekbladpers, vanaf 1981
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. DSM (Dutch State Mines), vanaf augustus 1981
• - 

  lid Emancipatieraad, van 25 mei 1981 tot 1985
• - 

  lid Adviescommissie Voortgang Industriebeleid (commissie-Wagner II), van 18 januari 1982 tot 1983
• - 

  lid Raad van Commissarissen UCN Nederland, vanaf 1 mei 1982
• - 

  lid bestuur Stichting "Musica '85"
• - 

  lid Adviesraad Vrede en Veiligheid, vanaf 1987

• - 

  m.u.l.o.-b, Christelijke MULO-school te Amersfoort, tot 1941
• - 

  h.b.s.-b, "Het Baarnsch Lyceum" te Baarn, van 1941 tot mei 1942 (vanaf vierde klas)

• - 

  Nederlandse landbouw, Landbouwhogeschool te Wageningen, van september 1942 tot 21 januari 1950

• - 

  Was landbouw-woordvoerder van de PvdA in de Tweede Kamer. Hield zich ook bezig met de Europese samenwerking en handelspolitiek.
• - 

  Was in zijn tijd als parlementariër een actief steller van schriftelijke vragen, vooral over de (Europese) landbouwpolitiek
• - 

  Voerde in 1972 het woord bij de behandeling van het wetsvoorstel over goedkeuring van de overeenkomst over toetreding van Denemarken, Ierland, Noorwegen en het Verenigde Koninkrijk tot de Europese Gemeenschap

• - 

  Behoorde in 1967 tot de minderheid van zijn fractie die tegen artikel 22 (exclusief publicatierecht programmagegevens voor omroepverenigingen) van de ontwerp-Omroepwet stemde
• - 

  Stemde in 1967 als enige van zijn fractie tegen de ontwerp-Omroepwet

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Was in 1973 verantwoordelijk voor geheime wapenleveranties aan Israël tijdens de Yom Kippoer-oorlog
• - 

  Loste in 1973 een conflict in de legertop op door de benoeming van een nieuwe chef van de generale staf en een nieuwe commandant van het eerste legerkorps
• - 

  Bracht in 1974 samen met de staatssecretarissen Van Lent en Stemerdink de Defensienota 1974 "Om de veiligheid van het bestaan" uit. Op basis van deze nota behoudt Nederland haar kerntaken. De Koninklijke Landmacht behoudt tien brigades. De Marine moet in 1983 de beschikking krijgen over vier modern uitgeruste onderzeebootbestrijdingsgroepen. De Koninklijke Luchtmacht krijgt 102 moderne vliegtuigen. De HAWK-squadrons worden gedeeltelijk uit Duitsland teruggetrokken. De nota bevat een financiële planning tot 1983, die jaarlijks zal worden bijgesteld. Er vindt een aanzienlijke bezuiniging plaats. (12.994)
• - 

  Stelde in 1975 de Staatscommissie-Mommersteeg in, die onderzoek deed naar de mogelijkheid en wenselijkheid van een vrijwilligersleger (KB 22 maart 1975, nr. 53)
• - 

  Stelde in 1975 de Adviesraad Defensie-aanlegenheden in. Deze uit 22 leden bestaande raad verving de uit Kamerleden bestaande Staatscommissie voor Defensie en moest adviseren over tactische en strategische aangelegenheden, het materieel, organisatorische en financiële aangelegenheden. De raad werd ingesteld bij beschikking van 14 mei 1975.
• - 

  Besloot in 1975 tegen de zin van zijn partij de "Starfighter" te vervangen door de "F16" (13.413 & 14.489)
• - 

  Besloot in 1975 het vlaggenschip van de Koninklijke Marine, 'De Zeven Provinciën' uit de vaart te nemen. Onder druk van de Marine en een deel van de Tweede Kamer werd het schip echter niet verkocht.
• - 

  Was na de Lockheed-affaire in 1976 verantwoordelijk voor het besluit om prins Bernhard te verzoeken niet langer een uniform te dragen
• - 

  Verdedigde in 1976 samen met staatssecretaris Van Lent in de Tweede Kamer een wijziging van de Wet gewetensbezwaren militaire dienst die tot vereenvoudiging van de verzoeken tot erkenning van gewetensbezwaren moest leiden en tot een wijziging van de behandeling van beroep tegen een afwijzende beslissing. De behandeling werd op zijn verzoek in december 1976 geschorst vanwege een voor hem onaanvaardbaar amendement-De Kwaadsteniet/Kombrink over een ruimere definitie van gewetensbezwaren. Minister Scholten en staatssecretaris Van Lent brachten de wet in 1978 in het Staatsblad. Het wetsvoorstel was in 1971 ingediend door minister Den Toom. (11.155)

• - 

  Bracht in 1977 samen met staatssecretaris Van Lent een wet (Stb. 323) tot wijziging van de Dienstplichtwet en van de Wet gewetensbezwaren militaire dienst tot stand. De mogelijkheden om vrijstelling te krijgen van dienstplicht wegens kostwinnerschap werden verruimd. Hierdoor ontstonden zgn. Vredeling-huwelijken: huwelijken die werden gesloten om de dienstplicht te ontlopen. Tevens werd de diensttijd verkort naar 14 maanden en de duur van vervangende dienstplicht naar 21 maanden. (14.279)

• - 

  Lanceerde in juni 1977 voorstellen om de werkloosheid in de EG te bestrijden door drie miljard gulden, die op de kapitaalmarkt zou worden geleend, te investeren in de economie
• - 

  Kwam in juni 1978 met voorstellen om 150.000 jongeren in de EG aan een tijdelijke baan te helpen (het zogenaamde Plan-Vredeling), met behulp van gelden uit het Europees Sociaal Fonds. Daarvoor werd geld beschikbaar gesteld uit het Europees Sociaal Fonds, onder meer voor loonsubsidies en bijzondere projecten. Het plan werd echter geblokkeerd door Frankrijk. In november 1978 werd het in afgezwakte vorm alsnog aangenomen.
• - 

  Maakte zich sterk voor uitvoering van een EG-richtlijn uit 1974 over gelijk loon voor mannen en vrouwen voor gelijkwaardige arbeid en voor uitvoering van een EG-richtlijn uit 1976 over gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeidssituaties (aannemingsbeleid, promotie, ontslag etc.).
• - 

  Maakte zich in 1979 sterk voor Europese steun bij ondersteuning van de sociale gevolgen van de sanering van de Europese staalindustrie. Het ging daarbij om steun bij vervroegde pensionering, verkorting van de werkweek en invoering van een vijfploegendienst in bedrijven met continuarbeid. Verzet van onder andere de Nederlandse regering in december 1980 verhinderde dat dit werd gerealiseerd.
• - 

  Kwam in 1980 met een ontwerp-richtlijn over het recht op informatie over bedrijfsbeslissingen voor werknemers in dochterondernemingen van multinationals (de zgn. Vredeling-richtlijn)
• - 

  Zette zich in voor betere arbeidsverdeling door een flexibele pensioenleeftijd, arbeidstijdverkorting en bevordering van deeltijdwerk.
• - 

  Stimuleerde het tripartiete overleg op Europees niveau tussen ministers van Sociale Zaken en de Europese werkgevers- en werknemersorganisaties

• - 

  Was in november 1972 in het 'deelkabinet-Den Uyl' kandidaat-minister van Landbouw en Visserij
• - 

  Woonde na het uitbreken van de Yom Kippoer-oorlog in oktober 1973 in Amsterdam een solidaritetsdemonstratie bij voor Israël
• - 

  Kwam 1974 in opspraak door een door hem op 31 augustus aan weekblad "Vrij Nederland" gegeven interview, waarin hij krasse uitspraken deed over onder andere Luns en Van der Stoel. Werd hierover op 5 september 1974 geïnterpelleerd door VVD-vicefractievoorzitter Tuijnman. De Tweede Kamer verwierp een motie-Beuker waarin het vertrouwen in hem werd opgezegd. Alleen RKPN en Boerenpartij stemden vóór.
• - 

  In september 1974 werd op de partijraad van de PvdA een tegen hem gerichte motie met 62 tegen 47 stemmen verworpen
• - 

  Zijn voorstellen om via herverdeling van werk de massale werkloosheid in de EG te bestrijden, stuitte op veel verzet van veel van zijn collega's in de Europese Commissie (met name van de Franse Gaullist Ortoli en de Britse conservatief Tugendhat).

• - 

  Was rond 1944 actief in het verzet en werd in 1945 gearresteerd
• - 

  Zijn moeder was in Amersfoort lid van de commissie van toezicht op het middelbaar onderwijs

• - 

  Als lid van het Europese Parlement was hij kampioen vragenstellen. Men zei, dat er wel vier ambtenaren aan het werk waren om zijn vragen te beantwoorden.
• - 

  Zei op 9 januari 1975 aan de vooravond van een PvdA-congres over vrede en veiligheid naar aanleiding van de discussie over de vervanging van de Starfighter: "Congressen kopen geen vliegtuigen"
• - 

  Was op het moment dat de contracten voor de aanschaf van de F16 moesten worden ondertekend, onvindbaar voor zijn secretaris-generaal Peijnenburg en voor staatssecretaris Stemerdink. Achteraf bleek hij een vrije (vrijdag)ochtend te hebben genomen, en in gezelschap van een journalist van het ANP en van Ernst Bakker, fractiemedewerker van D66, enkele Leidse horecagelegenheden te hebben bezocht. Toen hij vanuit een Leids café zijn zoekende secretaris-generaal voorbij zag gaan, sprak hij de woorden: "Kijk nou eens, daar gaat Gerard Peijnenburg, die is zeker op weg naar het Legermuseum." Tekende de contracten uiteindelijk bij het ANP.
• - 

  Had een hardgrondige afkeer van uniformen en verzette zich tegen al te veel militair vertoon bij het 25-jarig regeringsjubileum van koningin Juliana
• - 

  Toen hij zich in 1979 in een restaurant in Straatsburg tijdens een gesprek met CDA-europarlementariër Janssen van Raaij ernstig opwond, gooide hij met een (inmiddels lege) whiskyfles, waarbij een spiegelruit ter waarde van ca. 25000 gulden sneuvelde. Over de reden bestaan twee lezingen. Het zou gegaan zijn om een ruzie met CDA'er Janssen van Raaij of hij zou zich opgewonden hebben over Roy Jenkinks (Janssen van Raaij zou hem toen hebben gesuggereerd de whiskyfles in het verhaal te vervangen door 'een asbak').

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
• - 

  H. Hansen, "Vredeling heeft in kabinet 'nooit echt ruzie gehad'", in: De Volkskrant, 22 december 1976
• - 

  Haagse Post, 21 december 1985
• - 

  Willem Breedveld, "Voor de duvel niet bang. In memoriam Henk Vredeling 1924-2007", Trouw, 1 november 2007
• - 

  Matthijs Smits, "Politicus nam geen blad voor de mond. Henk Vredeling 1924-2007", Het Financieele Dagblad, 1 november 2007
• - 

  Maurits van den Toorn, "Een hoogst onbesuisde minister", Staatscourant, 2 november 2007
• - 

  Bert van den Braak, "Een Nederlandse machtspoliticus machteloos in Brussel. Henk Vredeling, lid van de Europese Commissie (1977-1981)", in: G. Voerman e.a. (red.), "De Nederlandse eurocommissarissen" (2010), 177

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.