A.J. (Ad) Kaland

foto A.J. (Ad) Kaland
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Bekende CDA-senator van CHU-huize, die zich tijdens het derde kabinet-Lubbers i opwierp als verdediger van het dualisme. Ging als fractievoorzitter enkele keren de confrontatie met premier Lubbers i aan over het kabinetsbeleid en keerde zich tegen een uit 'stemvee' bestaande Tweede Kamer. Boerenzoon, en na werkzaam te zijn geweest in de landbouw, enige tijd politiebeambte en ambtenaar bij de belastinginspectie. Selfmade bestuurder, die als Zeeuws gedeputeerde de bijnaam 'onderkoning van Zeeland' kreeg. Hij was ook enkele jaren wethouder van Middelburg. Was in de Eerste Kamer aanvankelijk woordvoerder landbouw en binnenlandse zaken.

CDA
in de periode 1977-1994: lid Eerste Kamer, fractievoorzitter EK

Inhoudsopgave van deze pagina:

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Adriaan Jakobus (Ad)

geboorteplaats en -datum
Westkapelle, 13 maart 1922

overlijdensplaats en -datum
Zoutelande (gem. Valkenisse, Zld.), 11 januari 1995

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • CHU (Christelijk-Historische Unie), tot 11 oktober 1980
  • CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980

3.

Hoofdfuncties/beroepen (6/10)

  • lid gemeenteraad van Middelburg, van 1 september 1953 tot 4 september 1962
  • lid Provinciale Staten van Zeeland, van 1 juli 1958 tot 4 juli 1978
  • wethouder (van onder meer volkshuisvesting, openbare werken, gemeentewerken en gemeentebedrijven) van Middelburg, van 2 september 1958 tot 3 juli 1962
  • lid Gedeputeerde Staten (onder meer belast met economische aangelegenheden en nutsbedrijven) van Zeeland, van 3 juli 1962 tot 7 juni 1978
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 20 september 1977 tot 1 januari 1994
  • fractievoorzitter CDA Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 26 oktober 1988 tot 1 januari 1994

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/8)

  • voorzitter Stichting Verpleeg- en Rusthuizen in Zeeland, omstreeks januari 1979
  • lid Algemene Energieraad, omstreeks oktober 1988 tot 1991

afgeleide functies, presidia etc. (2/6)
  • voorzitter vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 23 juni 1987 tot 11 juni 1991
  • lid College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 26 oktober 1988 tot 1 januari 1994

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was aanvankelijk woordvoerder voor landbouw, verkeer en waterstaat, economische zaken en binnenlandse zaken van de CDA-Eerste Kamerfractie

opvallend stemgedrag (0/8)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/4)
  • Werd bekend doordat hij als fractievoorzitter leiding gaf aan de CDA-senaatsfractie die een kritische houding innam ten aanzien van het kabinet-Lubbers III. Dat leidde tot een moeizame verhouding met CDA-premier en -leider Lubbers.
  • Uitte in oktober 1991 in een interview met weekblad "Haagse Post" kritiek op het functioneren van Tweede Kamerleden. Hij vond vooral dat Tweede Kamerleden (met name die van zijn eigen CDA) zich als "stemvee" gedroegen, vanwege de hechte afspraken uit het regeerakkoord. Later nam hij zijn woorden enigszins terug en verklaarde hij dat hij de taak van het parlement vooral zag in het controleren van de macht.
  • Riep in februari 1992 in 'De Werkgever', het blad van het NCW, het kabinet op om te stoppen in plaats van te blijven doormodderen. Vicepremier Kok betitelde dat als sfeerverpestend in de coalitie en PvdA-fractievoorzitter Wöltgens vroeg Lubbers nadrukkelijk afstand van die uitspraak te nemen.

anekdotes en citaten
  • Als Bijbelkenner raakten de woorden hem pijnlijk die premier Lubbers in juli 1991 tot hem sprak in het debat over verhoging van het huurwaardeforfait [waar de CDA-fractie dreigde tegen te stemmen]. Lubbers zei, met verwijzing naar Spreuken 11-14: "waar de samenhang in de politiek gaat ontbreken, komt het volk om (...)."

verkiezingen
  • In 1974 kandidaat in en in 1980 en 1981 gekozen door Groep I: Noord-Brabant, Zeeland, Utrecht en Limburg

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
"De onderkoning van Zeeland" (verwierf deze bijnaam in de jaren zestig)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • Trouw, 10 november 1989
  • Vrij Nederland , 9 december 1989
  • Teun Lagas, "Zeeuwse CDA'er zette dommelende Eerste Kamer weer aan het werk. Ad Kaland 1922-1995", Trouw, 12 januari 1995
  • Jan-Joost Lindner, "Kaland was vooral een machtsmens", De Volkskrant, 12 januari 1995

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.