I.J.A. (Alexander) Gogel

De belangrijkste en bekwaamste minister uit de Bataafs-Franse tijd. Was voor zijn ministerschap eigenaar van een handelshuis in Amsterdam. Kreeg in 1798 bestuursfuncties tijdens het radicale bewind en behield die onder latere, gematigder regeringen. Ontwierp als minister van Financiën het eerste landelijke (uniforme) belastingstelsel, dat in 1806 werd ingevoerd. Wist daardoor de inkomsten van het rijk sterk te laten toenemen. Stond in hoog aanzien bij Napoleon en diende onder hem als minister tijdens de inlijving door Frankrijk. Na het herstel van de onafhankelijkheid was zijn rol nagenoeg uitgespeeld en keerde hij terug naar de nijverheid.

Technocraat
functie(s) in de periode 1798-1813: agent (Bataafse tijd), minister 1801-1814, secretaris van staat, lid Intermediair Uitvoerend Bewind

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen (4/13)
4. Nevenfuncties (4/6)
5. Opleiding
6. Activiteiten
7. Wetenswaardigheden
8. Publicaties van/over
9. Familie/gezin
10. Uitgebreide versie

voornamen (roepnaam)
Isaäc Jan Alexander (Alexander)

geboorteplaats en -datum
Vught, 10 december 1765

overlijdensplaats en -datum
Overveen (gem. Bloemendaal), 13 juni 1821stroming(en)
unitariër, democratisch (na 1801 gematigder)

• - 

  lid Raad voor de Zaken van Holland te Parijs, van 22 juli 1810 tot 29 oktober 1810
• - 

  lid in buitengewone dienst, Staatsraad (Conseil d'Etat) te Parijs, van 1810 tot 1 mei 1814
• - 

  intendant-generaal van het Keizerrijk Frankrijk voor de financiën en schatkist in Holland, van 1 december 1810 tot 16 november 1813
• - 

  eigenaar blauwselfabriek te Overveen

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

• - 

  lid delegatie (Bataafse Commissie) die moest onderhandelen over de nieuwe staatsvorm, 1806
• - 

  president Syndicat de Hollande, van 1 december 1810 tot november 1813
• - 

  staatsraad in buitengewone dienst, Raad van State, van januari 1821 tot 13 juni 1821
• - 

  lid Staatscommissie algemene wet voor het belastingstelsel, van januari 1820 tot maart 1821

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

als bewindspersoon

• - 

  Bracht in 1807 een Muntwet tot stand, waarbij de rijksdaalder, de gulden en halve gulden zilveren standaardmunten werden, met daarnaast gouden standaardmunten van twintig en tien gulden.

algemeen (5/7)

• - 

  Hij voerde accijnzen in op zout, zeep, turf, gemaal (meel), sterke dranken en geslacht vee. Daarmee drukte de belastingen vooral op producten die niet direct tot de eerste levensbehoeften behoorden.
• - 

  Schafte de stedelijke en gewestelijke tollinies zoveel mogelijk af om vrij binnenlands verkeer mogelijk te maken. Voerde in plaats daarvan in- en uitvoerrechten aan de landsgrenzen in.
• - 

  Bracht in 1806 de Patentwet tot stand, Door deze wet werd, tegen betaling, uitoefening van bijna alle beroepen vrij. De gilden werden afgeschaft.
• - 

  Trad in 1809 af, omdat de koning diverse taken van het ministerie van Financiën verzelfstandigde en de minister de zeggenschap daarover ontnam, namelijk Schatkistbeheer, Amortisatiefonds, Publieke Schuld, Domeinen en Douane
• - 

  Was mede verantwoordelijk voor de totstandkoming van de Nationale Konstgallerij, voorloper van het Rijksmuseum. Het genationaliseerde kunstbezit van de stadhouder vormde hiervoor grotendeels de basis.

uit de privésfeer

• - 

  Vertaalde het Duitse zangspel 'De Apotheker en de doctor' van Carl Ditters von Dittersdorf
• - 

  Zijn vader was Duits officier in Staatse dienst

predicaten/adellijke titels

• - 

  chevalier de l'Empire, 1811

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

literatuur/documentatie

• - 

  J.A. Sillem, "De politieke en staathuishoudkundige werkzaamheden van I.J.A. Gogel" (1864)
• - 

  R.E. van Ditzhuyzen, "I.J.A. Gogel", in: "Onderwijs als opdracht. Leven en werk van de eerste vijftien ministers belast met het onderwijs in de periode 1798-1830"
• - 

  "Een vriendschap in het teken van 's Lands Financiën. Briefwisseling tussen Elias Canneman en Isaac Jan Alexander Gogel, 1799-1813", bewerkt door Mieke van Leeuwen-Canneman (2009)
• - 

  J.K.T. Postma, "Alexander Gogel (1765-1821). Grondlegger van de Nederlandse staat" (2017)
• - 

  Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel VII, 480

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.