Dr. J.H. van der Palm

foto Dr. J.H. van der Palm
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: R.E. van Ditzhuyzen
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Theoloog en hoogleraar in Leiden, die in de Bataafs-Franse tijd een bekwame agent (minister) van Nationale Opvoeding was. Zoon van een hoofd van een kostschool in Rotterdam. Ontwierp als minister een regeling voor het lager onderwijs, maar zijn Schoolwet uit 1801 (gewijzigd in 1803) werd niet ingevoerd. Hij legde er wel de basis mee voor de Schoolwet van 1806. Gaf verder de opdracht voor het formuleren van een uniforme spelling en van grammaticaregels. Als voormalig predikant zeer welsprekend en na beëindiging van zijn ministerschap hoogleraar welsprekendheid.

moderaat
in de periode 1799-1801: agent (Bataafse tijd)

Inhoudsopgave van deze pagina:

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Johannes Hendricus

geboorteplaats en -datum
Rotterdam, 17 juli 1763

overlijdensplaats en -datum
Leiden, 8 september 1840

begraafplaats en -datum
Katwijk, 13 september 1840

2.

Partij/stroming

stroming(en)
moderaat

3.

Hoofdfuncties/beroepen (6/11)

  • hoogleraar Oosterse Letteren, Hogeschool te Leiden, van 11 juni 1796 tot 1 mei 1799
  • agent voor Nationale Opvoeding, van 1 mei 1799 tot 8 december 1801
  • agent voor Nationale Economie ad interim, van 2 oktober 1801 tot 8 december 1801 (na het ontslag van Goldberg)
  • lid Raad voor Binnenlandse Zaken (belast met onderwijs en kerkelijke zaken), van 8 december 1801 tot 2 mei 1805
  • hoogleraar gewijde dichtkunst en welsprekendheid (sinds 1807 tevens Oosterse talen) Hogeschool te Leiden, van 1 februari 1806 tot 1838 (oratie op 20 september 1806)
  • lid algemene raad, departement van de Monden van de Maas, van januari 1811 tot november 1813

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties (2/7)

  • assessor van de rector en rechter van de Universiteit, 1808
  • directeur Stopliaansch Legaat, omstreeks 1808

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als bewindspersoon
  • Ontwierp in 1801 een lager-onderwijswet. Deze regelde onder meer dat in het lager onderwijs les moet worden gegeven in lezen, schrijven, rekenen, taal, geschiedenis, aardrijkskunde en Frans. Nadat de wet niet was ingevoerd, kwam er in 1803 een nieuw ontwerp, dat echter evenmin kracht van wet kreeg.

7.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Gaf de Leidse hoogleraar Siegenbeek opdracht een voorstel te doen voor een uniforme spelling

uit de privésfeer
  • Van hem staat in de Pieterskerk te Leiden een borstbeeld
  • Was bevriend met onder meer Betje Wolff en Aagje Deken en aanvankelijk ook met Willem Bilderdijk
  • Zijn vader was hoofd van een kostschool in Rotterdam

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • Levensbericht door M. Siegenbeek, in: Levensberichten van leden van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, 1841, 14
  • A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel IX, 18
  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel V, 430
  • A. de Groot, "Leven en arbeid van J.H. van der Palm" (1960)
  • R.E. van Ditzhuyzen, "Johannes Hendrikus van der Palm 1763-1840", in: "Onderwijs als opdracht. Leven en werk van de eerste vijftien ministers belast met het onderwijs in de periode 1798-1830"
  • A. de Groot, "Palm, Johannes Hendrikus van der", in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme, deel 1, 240

Biografisch Woordenboek(en)
  • biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek
  • biografie opgenomen in Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.