Vrij verkeer van goederen: inbreukprocedures tegen acht lidstaten

De Europese Commissie heeft beslist Frankrijk naar het Europees Hof van Justitie te verwijzen wegens het niet-naleven van een eerder arrest van het Hof, dat Frankrijk verplichtte een richtlijn uit 1985 over de aansprakelijkheid voor producten met gebreken correct uit te voeren. Als Frankrijk in gebreke blijft, kan het Hof een dagelijkse boete opleggen. De Commissie verwijst ook Duitsland naar het Hof omdat het land eist dat parallel geïmporteerde pesticiden onmiddellijk (d.w.z. zonder een periode om bestaande voorraden te verkopen) uit de handel worden genomen, als het betreffende referentieproduct uit de handel is genomen. België wordt naar het Hof verwezen omdat het land eist dat legaal in andere lidstaten verkochte alarmsystemen door een Belgische instantie worden goedgekeurd voordat ze in België in de handel worden gebracht. De Commissie heeft ook beslist Finland officieel te verzoeken ongerechtvaardigde obstakels voor het tijdelijk gebruik op de weg van eerder in een andere lidstaat gebruikte voertuigen op te heffen. De Commissie zal Spanje verzoeken beperkingen op de invoer van blusspuitbussen uit de weg te ruimen. Nederland zal worden verzocht de verkoop van uit andere lidstaten ingevoerde draagbare ladders niet langer te beperken en de uitvoer uit Nederland van bepaalde soorten opgezette dieren niet langer te belemmeren. Soortgelijke officiële verzoeken zullen naar Italië worden gestuurd aangaande het verbod op de registratie van trailers voor motorfietsen en naar het VK aangaande het gebrek aan duidelijke criteria voor geïmporteerde verplaatsbare verkeerslichten. De verzoeken van de Commissie hebben de vorm van met redenen omklede adviezen, die de tweede fase vormen van de inbreukprocedure waarin artikel 226 van het EG-Verdrag voorziet. Als de nationale autoriteiten binnen twee maanden geen bevredigend antwoord geven, kan de Commissie beslissen om de zaak bij het Hof van Justitie aanhangig te maken.

Het vrij verkeer van goederen is een van de basisbeginselen van de interne markt. Op grond van het EG-Verdrag (artikelen 28-30) en de jurisprudentie van het Hof van Justitie is het de lidstaten verboden de in- of uitvoer naar en uit andere lidstaten te beperken, tenzij om objectieve redenen van algemeen belang (bijvoorbeeld om de volksgezondheid of de veiligheid te beschermen). Maar ook dan moeten de beperkingen in verhouding staan tot de doelstelling. Uit de regels van het EG-Verdrag en de jurisprudentie van het Hof volgt dat legaal in een andere lidstaat geproduceerde of in de handel gebrachte goederen in alle andere lidstaten legaal in de handel mogen worden gebracht, tenzij zulks niet is toegestaan om objectieve en evenredige redenen van algemeen belang.

Als nationale voorschriften het vrij verkeer van goederen in de Europese Unie belemmeren, wordt bedrijven het recht ontnomen om een product te verkopen, neemt de concurrentie op de nationale markten af, hebben de consumenten minder keuzemogelijkheden en dreigen ze meer te moeten betalen.

Frankrijk aansprakelijkheid voor producten met gebreken

In een arrest van 5 april 2002 (zaak C-00/52) heeft het Hof van Justitie Frankrijk veroordeeld omdat het in vele opzichten de verplichtingen niet naleeft die voortvloeien uit Richtlijn 85/374/EEG inzake de aansprakelijkheid voor producten met gebreken. De Franse wetgeving voorziet niet in een drempel voor de vergoeding van gelaedeerde partijen en verruimt de aansprakelijkheid van tussenpersonen tot gevallen die niet in de richtlijn zijn vastgesteld.

De betreffende richtlijn beoogt een adequaat niveau van bescherming in heel de Europese Unie ten behoeve van de consument te waarborgen en obstakels voor een goede werking van de interne markt en concurrentievervalsingen ten gevolge van verschillen tussen nationale wetgevingen uit de weg te ruimen. Dergelijke verschillen dreigen de verkoop van bepaalde producten in bepaalde lidstaten aan te tasten en bijgevolg de keuzemogelijkheden van de consument te verkleinen. Daardoor dreigen de consumenten meer dan nodig is voor de betreffende producten te moeten betalen. De richtlijn voorziet dus in een waterdicht gemeenschappelijk kader voor aansprakelijkheid.

Ondanks een aanmaningsbrief en een met redenen omkleed advies heeft Frankrijk de bepalingen van de Code civil die onverenigbaar met de richtlijn zijn, nog niet gewijzigd. In het antwoord op het met redenen omkleed advies proberen de Franse autoriteiten de vertraging te rechtvaardigen door te wijzen op de werklast die op het parlement weegt. De Commissie vindt dat in het licht van de bestaande jurisprudentie een dergelijke poging tot rechtvaardiging niet aanvaard kan worden, temeer omdat de Franse autoriteiten geen indicatief tijdschema hebben verstrekt voor de uitvoering van de nodige maatregelen om aan het arrest van het Hof te voldoen. De Commissie verzoekt het Hof van Justitie om een dwangsom van 137 150 euro per dag aan Frankrijk op te leggen voor elke nieuwe dag vertraging.

Duitsland parallelle invoer van pesticiden

Na het versturen van een met redenen omkleed advies in december 2002 (IP/03/225) heeft de Commissie beslist zich tot het Hof van Justitie te wenden met het verzoek de Duitse regelgeving inzake fytosanitaire producten strijdig met het Verdrag te verklaren.

De Commissie vindt het ongerechtvaardigd dat Duitsland parallelle invoerders geen gepaste overgangsperiode biedt waarin voorraden kunnen worden opgeruimd, wanneer een vergunning voor het in de handel brengen van een fytosanitair referentieproduct wordt ingetrokken.

De Commissie vindt dat de onmiddellijke intrekking van de vergunning zonder overgangsperiode een niet door de volksgezondheid gerechtvaardigde aantasting van de rechten van de invoerders kan zijn en bijgevolg een ongegronde commerciële belemmering vormt.

België - alarmsystemen

De Commissie heeft beslist zich tot het Hof van Justitie te wenden omdat de Belgische wetgeving bepaalt dat alarmsystemen in België pas in de handel mogen worden gebracht nadat ze door een gespecialiseerde instantie zijn goedgekeurd.

Deze bepaling ook al wordt ze in de praktijk niet toegepast dreigt in België de verkoop aan te tasten van legaal in een andere lidstaat geproduceerde en in de handel gebrachte alarmsystemen. In maart 2003 is daarom een met redenen omkleed advies aan België gericht (IP/03/1063).

Finland tijdelijke nummerborden voor voertuigen

Inwoners van Finland die een eerder in een andere lidstaat geregistreerd en gebruikt voertuig in het land willen invoeren, moeten aan de Finse grens een aanvraag voor een tijdelijke transfervergunning en voor tijdelijke nummerborden indienen. Het handelsbelemmerend effect van deze maatregelen wordt nog versterkt wanneer geldige, in een andere lidstaat gesloten autoverzekeringen niet bij de Finse transfervergunning kunnen worden gevoegd omdat de buitenlandse verzekering niet beantwoordt aan de Finse verzekeringseisen, die strenger zijn dan de minimumvoorschriften van de EU.

De Finse autoriteiten vinden dat het huidige systeem van transfervergunningen noodzakelijk is met het oog op het fiscale toezicht, de verkeersveiligheid, de verkeerscontrole en een geactualiseerde voertuigregistratie. De Commissie vindt echter dat deze legitieme belangen ook kunnen worden beschermd via maatregelen die de handel tussen de lidstaten minder beperken.

De Commissie is ook van oordeel dat de geldigheidsduur van de transfervergunning (meestal niet langer dan zeven dagen) veel te kort is en niet in verhouding staat tot wat nodig is om de doelstellingen van de Finse voorschriften te verwezenlijken. De Commissie heeft Finland daarom een met redenen omkleed advies gestuurd met het verzoek de Finse voorschriften te wijzigen.

Spanje blusspuitbussen

De Commissie heeft besloten Spanje een met redenen omkleed advies toe te zenden omdat blusspuitbussen die rechtmatig in een andere lidstaat zijn vervaardigd, er niet in de handel mogen worden gebracht. Het gaat om spuitbussen met een volume van 600 ml en een gewicht van 725 g, die dienen om brandjes in huis te blussen. Van de Spaanse autoriteiten mogen ze alleen in de handel worden gebracht met een veiligheidsattest dat gelijkwaardig is aan dat van brandblusapparaten. Volgens de Spaanse autoriteiten geldt deze eis voor alle brandblusuitrusting, groot of klein, omdat het gaat om veiligheidsuitrusting die in gevaarlijke situaties kan worden gebruikt.

Aangezien dergelijke blusspuitbussen in verscheidene andere EU-lidstaten rechtmatig worden vervaardigd en zonder extra eisen in de handel worden gebracht, is de Commissie van mening dat de Spaanse regelgeving in geen verhouding staat tot het nagestreefde doel. Het doel om mensenlevens te beschermen, kan immers ook door een aangepaste etikettering worden verwezenlijkt.

Nederland draagbare ladders en opgezette dieren

De Commissie heeft besloten de Nederlandse regering een met redenen omkleed advies toe te zenden over de belemmeringen voor het in de handel brengen van sommige draagbare ladders die in een andere EU-lidstaat rechtmatig zijn vervaardigd en in de handel gebracht. Door de zeer strikte technische regels voor de weerstand van sporten en treden kunnen deze draagbare ladders immers in Nederland niet in de handel worden gebracht. De Commissie heeft de Nederlandse autoriteiten gevraagd deze belemmeringen voor het vrije verkeer van deze draagbare ladders binnen de Gemeenschap uit de weg te ruimen.

In een tweede met redenen omkleed advies is de Commissie van mening dat het Nederlandse verbod op de uitvoer van bepaalde soorten opgezette dieren naar andere lidstaten het vrije verkeer van goederen belemmert. Opgezette dieren waarvoor een ministeriële vergunning vereist is, mogen namelijk wel in Nederland in de handel worden gebracht, maar mogen niet naar andere lidstaten worden uitgevoerd. Het verbod op de uitvoer van opgezette dieren heeft dus tot doel of tot gevolg dat het verkeer van deze goederen naar andere lidstaten specifiek wordt beperkt en dat binnenlandse handel en uitvoer niet op gelijke wijze worden behandeld.

Italië motorfietsen met aanhangwagen

De Commissie heeft besloten Italië een met redenen omkleed advies toe te zenden waarin het wordt gevraagd om het wettelijk verbod op aanhangwagens voor motorfietsen in te trekken. Dergelijke aanhangwagens worden in de meeste andere lidstaten rechtmatig vervaardigd en veel gebruikt.

Volgens de Commissie is de Italiaanse maatregel niet gerechtvaardigd door de openbare veiligheid. Soortgelijke voertuigen met buitenlandse nummerplaten mogen op de Italiaanse wegen immers wel vrij rondrijden. De Italiaanse autoriteiten hebben beloofd hun regels op de EU-wetgeving af te stemmen, maar hebben nog steeds niet de nodige wijzigingen in het verkeersreglement aangebracht.

Bij het Hof van Justitie is reeds een soortgelijke zaak tegen Spanje in behandeling (zie IP/00/830).

Verenigd Koninkrijk draagbare verkeerslichten

De Commissie heeft besloten het Verenigd Koninkrijk te vragen om duidelijke functionele prestatienormen voor meerfasige draagbare verkeerslichten in te voeren en bekend te maken ten behoeve van wie een goedkeuring aanvraagt om dergelijke producten in het Verenigd Koninkrijk op de markt te brengen. Momenteel beweren de Britse autoriteiten dat dergelijke producten op verschillende wijzen worden getest naar gelang van de technologie waarop het product is gebaseerd. De Commissie stelt dat het mogelijk moet zijn om gemeenschappelijk functionele prestatienormen vast te stellen voor alle meerfasige verkeerslichtsystemen, ongeacht de gebruikte technologie.

Volgens artikel 28 van het Verdrag is een nationale procedure waarbij een voorafgaande goedkeuring wordt vereist om een product in de betrokken lidstaat in de handel te mogen brengen, alleen gerechtvaardigd als de bescherming van het algemeen belang primeert over het belang van de handhaving van het beginsel van het vrije verkeer van goederen.

Het Hof van Justitie heeft geoordeeld dat een voorafgaande-goedkeuringprocedure slechts gerechtvaardigd is als er objectieve, niet-discriminerende criteria worden gebruikt die de betrokken bedrijven vooraf bekend zijn. De Commissie is van mening dat de Britse aanpak in strijd is met deze jurisprudentie en verhindert dat producten op basis van nieuwe technologieën zoals radiobediening, die momenteel onbekend zijn in het Verenigd Koninkrijk, snel op de interne markt verspreid raken.

Voor actuele informatie over inbreukprocedures tegen alle lidstaten kunt u terecht op de volgende website:

http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/sgb/droit_com/index_en.htm