Nederlander gaat EU-agentschap voor veiliger zeevaart leiden
LISSABON/BRUSSEL (ANP) - De enige Nederlandse topman van een EU-agentschap, Willem de Ruiter, kan vanaf donderdag volle vaart vooruit. Niemand minder dan voorzitter Jose Manuel Barroso i van de Europese Commissie komt het kantoor in Lissabon openen.
Het European Maritime Safety Agency (EMSA) moet vooral scheepsongelukken helpen voorkomen. Het bureau is opgezet wegens de ramp met de Erika in 1999. De krakkemikkige olietanker brak doormidden vlakbij Bretagne in Frankrijk en grote plassen olie stroomden op de golven. De EU-landen besloten daarop hun onderlinge concurrentie te staken en samen oude en enkelwandige tankers te verbieden.
Het agentschap moest de regels helpen invoeren en zorgen voor controle. Nog tijdens de formele oprichting in 2003 door de Europese Commissie, maakte een volgende scheepsramp de noodzaak nog duidelijker. Treuzelende autoriteiten zorgden ervoor dat het zinkende schip de Prestige olie loosde op 2900 kilometer strand, vooral in Spanje.
Opzetten agentschap
De tamelijk onbekende Nederlander Willem de Ruiter werd in januari 2003 aangesteld om het nieuwe agentschap op te zetten. Voor hem een kleine stap, want de 54-jarige ambtenaar was al hoofd zeeveiligheid bij de Europese Commissie in Brussel. Hij had voordien al tien jaar carrière gemaakt bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat.
In zijn nieuwe kantoor in Lissabon leidt hij inmiddels circa 120 ambtenaren. De specialisten coördineren vooral inspecties van schepen in de hele Europese Unie plus Noorwegen en IJsland. Hoe deugdelijker immers de schepen, hoe minder ongelukken. Een systeem moet voorkomen dat sommige schepen door toeval jarenlang geen controleur aan boord krijgen en een ander schip voortdurend binnenstebuiten wordt gekeerd. Het agentschap regelt dat de EU-landen elkaar melden welk schip ze hebben gecontroleerd.
Het agentschap EMSA heeft recent nog extra taken gekregen. Zo moet het EU-landen aansporen voorbereid te zijn op olievervuilingen. Ook een volgsysteem voor scheepsverkeer en hun lading (Safe Sea Net) behoort tot de taak.
Gebruik satellietbeelden
Nieuw is dat EMSA satellietbeelden gebruikt in de strijd tegen schepen die olie lozen op zee. Het Europees Parlement stemde dinsdag in met een budget hiertoe. ,,Dit besluit is een mijlpaal'', meende CDA-parlementslid Corien Wortmann, die het voorstel had gedaan. ,,De satellietbeelden zijn zeer geschikt als bewijsmateriaal.''
Een volgende stap in de bestrijding is dat de verschillende kustwachten beter gaan samenwerken en juridische bevoegdheden krijgen in elkaars territoriale wateren.
Gerucht
In mei dit jaar ging in Groot-Brittannië het gerucht dat EMSA zelf een soort Europese kustwacht zou worden. Boten met een EU-vlag zouden dan schepen kunnen aanhouden en controleren. De Britten maakten zich al boos, maar in een van zijn spaarzame reacties noemde EMSA-directeur De Ruiter dit onrealistisch en uit de lucht gegrepen.
Voor de opening van EMSA komen donderdag hooggeplaatste personen naar de Portugese hoofdstad. De Europese Unie hecht dan ook bijzonder veel belang aan zeevaart. Negen van de tien import- of exportproducten van de EU gaan over water. Schepen laden en lossen jaarlijks in de EU-havens vele honderden miljoenen tonnen aan vracht. Zeevaart zal volgens de Europese Commissie in de nabije toekomst zeker de belangrijkste transportmethode in Europa blijven.