Parlement wil financiering EU op basis van openheid en gelijkheid

Er moet een hervorming komen van de financiering van het EU-budget. Het huidige budget is namelijk onduidelijk, inadequaat en oneerlijk. Dit is althans de mening van het Franse Parlementslid Alain Lamassoure van de fractie Europese Volkspartij. Zijn rapport dat tijdens de laatste plenaire vergadering van het Parlement in Brussel werd aangenomen, omvat een grondige analyse van het huidige systeem en de fouten daarbinnen.

Lamassoure, oud-minister van Financiën in Frankrijk, stelde in zijn rapport genaamd 'De toekomst van de eigen middelen van de EU' een hervorming in twee fasen voor, dat op gelijkheid tussen de lidstaten en de afschaffing van alle aftrekposten en afwijkingen wordt gebaseerd.

In het verdrag van Rome, wier 50-jarig bestaan onlangs in Europa werd gevierd, werd besloten dat de Europese Gemeenschappen zouden worden gefinancierd uit de opbrengsten uit eigen middelen. Deze kwamen in de loop der jaren voort uit douanerechten en heffingen op agrarische goederen. De laatste jaren zijn deze inkomsten echter steeds inefficiënter geworden, waarna ze hun betekenis voor de financiering van het budget hebben verloren.

Een stukje historie

In 1970 besluiten de lidstaten dan ook om een systeem van contributies voor het budget in te voeren, die zijn gebaseerd op een aandeel in de BTW-opbrengsten van de lidstaten. Na de effectuering van dit systeem in 1980 werd het in de twee laatste decennia het belangrijkste middel ter financiering van het EU-budget. In 1988 introduceren de lidstaten een vierde middel ter financiering: een bijdrage van de lidstaten op basis van het Bruto Nationaal Product (BNP) dat sinds 1998 de meest belangrijke financieringswijze van het EU-budget wordt (sinds 2002 het Bruto Nationaal Inkomen). Zo is 70% van het budget van 2005 afkomstig uit het nationale inkomen van de lidstaten.

Door de huidige complexiteit van de financieringswijze, is de roep om hervormingen al een aantal jaren aanwezig. Dit werd ingezet door Margaret Thatcher, toentertijd premier van Groot-Britannië. Zij eiste een hervorming in 1984 door het feit dat, hoewel Groot-Britannië één van de armste lidstaten was, het een grote bijdrage moest leveren aan het budget.

Dit soort praktijken zijn voor Lamassoure echter uit den boze: "In de loop der jaren zijn veel landen succesvol geweest in het verkrijgen van speciale behandelingen. Dit heeft ertoe geleid dat het systeem nu antidemocratisch is en geheel onoverzichtelijk voor de burgers."

Hervormingen: twee fasen

Lamassoure doet een voorstel tot hervorming van het stelsel van eigen middelen in twee fasen. Het voorstel is uiteengezet na uitgebreid overleg met de lidstaten, zo bezocht Lamassoure de nationale parlementen in 11 lidstaten.

De eerste fase van hervormingen houdt een systeem in dat op het Bruto Nationaal Inkomen is gebaseerd. Ieder lidstaat zal een bijdrage van ongeveer 1% moeten leveren. De kern hierbij is dat geen enkel lidstaat zich privileges kan gaan toe-eigenen.

De tweede fase, die in zou moeten gaan in 2014, zal gebaseerd zijn op een nog vast te stellen systeem van heffingen. Er is echter geen sprake van een introductie van Europese belastingen. Volgens het Parlement moet gelijkheid van de lidstaten het leidende beginsel zijn bij de hervorming. Fiscale soevereiniteit zal bij de lidstaten blijven. We willen een simpeler systeem, gericht op meer gerechtigheid, gelijkheid en openheid", zo vatte Jutta Haug (Dui, fractie Europese Socialisten) de voorstellen samen.

Europese belastingen

Er komt dus geen stelsel van Europese belastingen. Het Parlement vindt dat de tijd voor echte Europese belastingen nog niet rijp is. Fiscale soevereiniteit blijft dus voorlopig bij de lidstaten. Voor de Groene fractie in het Parlement is dit in ieder geval teleurstellend: "We hadden graag het woord 'Europese belasting' in het rapport zien voorkomen. We vinden dat het rapport teveel mensen tevreden moet stellen, waardoor het aan invloed heeft prijsgegeven", zo liet Gérard Onesta (Spa) weten.

Het Poolse parlementslid Ku?miuk Zbigniew Krzysztof (Fractie Unie voor een Europa van Nationale Staten) echter gaf toe dat het huidige systeem "oneerlijk is", maar waarschuwde voor de introductie van Europese belastingen omdat dit volgens hem "tot belastingverhogingen voor de Europese burgers zal leiden."

Een tweede rapport van Alain Lamassoure, gepland voor het einde van het jaar, zal meer concrete aanbevelingen doen voor de tweede fase van hervormingen. Een vergadering van de nationale parlementen hierover staat op de planning voor 4 en 5 november.