Grondwettop moet impasse van twee jaar doorbreken

BRUSSEL (ANP) - Twee jaar lang leek de Europese Unie verlamd door het 'oorverdovende nee' bij referenda in juni 2005 in Frankrijk en Nederland. Donderdag en vrijdag moet er op een top van EU-leiders een einde komen aan die impasse. Maar Polen dreigt alles in het honderd te schoppen.

De grondwet was bedoeld om de EU transparanter, democratischer en slagvaardiger te maken. Daar kon niemand op tegen zijn, maar er was wel veel wrevel over het kwijtraken van macht en zeggenschap aan Brussel. En ook de suggestie dat er een Europese superstaat ging ontstaan zat velen dwars.

Het Nederlands kabinet kwam met een reeks eisen voor een nieuwe tekst, waarvan een aantal al praktisch is gehonoreerd. Zo gaat de nieuwe tekst niet meer grondwet, maar gewoon verdrag heten en verdwijnen vlag en volkslied niet uit de dagelijkse EU-realiteit, maar wel uit de tekst. Ook krijgt Den Haag voor elkaar dat er iets meer controle van de nationale parlementen komt op de Brusselse wetgevingsmachinerie.

Grenzen aan compromisbereidheid

Nederland en Frankrijk zullen de EU-top niet laten mislukken. Maar er zijn grenzen aan de compromisbereidheid van de achttien landen die de grondwet wel hebben geratificeerd. En het Verenigd Koninkrijk, maar vooral Polen is danig bezig die grenzen op te zoeken.

De tweelingbroers Kaczynski die in Polen premier (Jaroslaw) en president (Lech) zijn, willen dat hun stem meer gewicht krijgt binnen de vergaderingen van EU-ministers. En ze zijn bereid daarvoor ,,te sterven'', zoals de premier zei. En in een moeite door dan de EU-top te laten mislukken.

De Polen zouden nog altijd bang zijn geplet te worden tussen Rusland en Duitsland. Die angst is mogelijk vergroot door het energie-akkoord dat de vorige Duitse bondskanselier, Gerhard Schröder, sloot met zijn Russische vriend, president Vladimir Poetin.