Europees Parlement volgt verkiezingen Oekraïne op de voet

Op zondag 30 september kiezen de Oekraïners een nieuw parlement. President Viktor Joesjtsjenko ontbond op 2 april het vorige, nadat enkele van zijn partijgenoten waren overgelopen naar het kamp van premier Viktor Janoekovitsj. Samen met de Oekraïense oppositiepartij van Joelija Tymosjenko maken ze deel uit van de belangrijkste partijen. Het EP i riep in juli van dit jaar al op tot een vreedzame beslechting van de politieke crisis en zal nu een delegatie van waarnemers naar het land sturen.

De voormalige Sovjetrepubliek Oekraïne is één van de belangrijkste buren van de EU i. Het land kent een bevolking van 47 miljoen inwoners en een oppervlakte van ruim 600.000 kilometer, wat bijvoorbeeld meer is dan het gedeelte van Frankrijk dat in Europa ligt.

Oranjerevolutie

In 2004 vind in Oekraïne de zogenaamde Oranjerevolutie plaats, een aaneensluiting van grootschalige protesten en stakingen die vanaf november 2004 aanvangen, na de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Na de protesten wegens vermeende fraude, omkoping en intimidatie vinden nieuwe verkiezingen plaats, die gewonnen worden door de in eerste instantie nipt verslagen Viktor Joesjtsjenko.

Joesjtsjenko vormt zodoende met de nieuwe premier Joelija Tymosjenko een coalitie, die echter in 2006 uiteenvalt. In maart van dat jaar wordt Janoekovitsj na de gewonnen parlementaire verkiezingen de nieuwe premier. In april van dit jaar besluit president Joesjtsjenko het parlement te ontbinden. Joesjtsjenko en Janoekovitsj komen overeen vervroegde Parlementsverkiezingen uit te schrijven, gepland voor 30 september.

EU-Oekraïne-top

In een gezamenlijke verklaring na de recente EU-Oekraïne-top op 14 september in Kiev, verklaren de EU-leiders dat de relatie van Oekraïne met de EU versterkt zal worden door een sterkere democratie, rechtsstaat en eerbied van de politiek. Een nieuwe verbeterde overeenkomst moet de huidige Partnerschaps- en Samenwerkingsovereenkomst vervangen en zal onder andere een vrijhandelszone omvatten.

Het EP heeft de politieke ontwikkelingen in de Oekraïne op nauwe voet gevolgd. Zo veroordeelde het Parlement de onregelmatigheden in de verkiezingen van 2004 en bevond zich zelfs een delegatie op het Plein van de Onafhankelijkheid, het epicentrum van de Oranjerevolutie. Het stuurde vervolgens een observatieteam voor de latere verkiezingen en ontving president Joesjtsjenko in één van zijn eerste buitenlandse reizen als president.

EP vraagt om politieke hervormingen

De EP-resolutie van 12 juli 2007 geeft aan dat "alvorens de onderhandelingen worden afgerond en een nieuwe, nauwere relatie tussen de EU en Oekraïne tot stand wordt gebracht - de huidige crisis op een vreedzame manier moet worden opgelost, het stelsel van onderlinge controles en waarborgen kunnen worden hersteld en de rechtsstaat moet worden gehandhaafd." De resolutie vraagt verder om politieke hervormingen, de bestrijding van corruptie en de hervorming van de ambtenarij.

Een delegatie van 14 leden van het Europees Parlement zal donderdag naar Oekraïne afreizen om de verkiezingen waar te nemen. Kostiantyn Yelisieiev, hoofd van de Oekraïense afvaardiging in de EU, nam aan de voorbereidende vergadering van de EP-delegatie deel: "Ik zou dankbaar zijn als de delegatie niet alleen zou observeren maar ook een boodschap brengt en advies uitgeeft. De Oekraïense maatschappij en de politici zouden goed moeten luisteren wat het Europees Parlement te zeggen heeft."

We zullen morgen (vrijdag) een interview publiceren met de voorzitter van de EP-delegatie Adrian Severin (Roe, sociaaldemocratische fractie) en in de loop van de volgende week een reeks van artikelen uit Kiev presenteren.