EU geeft Ieren vier maanden voor oplossing

BRUSSEL (ANP) - De Europese Unie i bespreekt over vier maanden tijdens een EU-top in oktober opnieuw hoe de Unie verder moet na de Ierse afwijzing van het EU-verdrag i.

Dat was vrijdagochtend de conclusie van een eerste bespreking van de regeringsleiders van de 27 EU-landen i over het Ierse nee. Premier Jan Peter Balkenende i zei dat de hoop bestaat dat de Ieren in oktober concrete voorstellen op tafel kunnen leggen voor een oplossing. ,,Maar garanties daarvoor zijn er niet'', aldus de premier. EU-voorzitter Janez Jansa zei dat de EU-leiders i geen ultimatum aan Ierland of aan zichzelf hebben gesteld.

Een oplossing is nodig omdat een meerderheid van de Ierse stemmers vorige week het nieuwe hervormingsverdrag van de Europese Unie afwees. De geplande invoering van het verdrag is daardoor vertraagd. De EU-leiders willen niet opnieuw een proces in van ellenlange onderhandelingen over een nieuwe tekst.

Binnenlandse thema's

De Ierse premier Brian Cowen deed donderdagavond verslag van zijn eerste analyse van de situatie. Hij benadrukte dat vooral binnenlandse thema's tot een nee leidden.

De EU-leiders willen voorkomen dat de indruk ontstaat dat de Unie opnieuw in een crisis verkeert, zoals in de ruim twee jaar na het nee bij referenda in Frankrijk en Nederland in 2005.

Verdrag van Lissabon

Balkenende zei donderdag dat er geen sprake is van een crisis. ,,We hebben te maken met een uitslag die we gezamenlijk respecteren. Het is aan de landen samen om een oplossing te vinden en daar zullen we even de tijd voor nemen'', aldus de premier. Hij benadrukte dat ,,het goed is nog eens te onderlijnen dat het Verdrag van Lissabon de EU transparanter, efficiënter en democratischer maakt. En dat zijn grote verworvenheden.''

De EU-leiders zijn het er over eens dat de landen die het Verdrag van Lissabon nog niet hebben geratificeerd, de komende maanden doorgaan met hun parlementaire procedures daarvoor. Afgezien van Ierland moeten nog zeven landen de tekst bekrachtigen. In Nederland zal de Eerste Kamer dat waarschijnlijk op 8 juli doen.

Militaire neutraliteit

Een mogelijke oplossing is dat de Ieren nogmaals stemmen over het verdrag. Als de Ieren vragen om uitzonderingsposities of verzekeringen over hun militaire neutraliteit, of over hun abortus- of belastingwetgeving, krijgen ze die later mogelijk in een aparte verklaring van alle EU-leiders.

De hoop bestaat dat de ratificatie door Ierland dan volgend voorjaar kan worden afgerond, nog voor de verkiezingen voor een nieuw Europees Parlement i in juni 2009. Hoe dan ook is dat wel te laat voor de geplande komst per 1 januari van de eerste EU-president, die volgens 'Lissabon' de vier EU-toppen per jaar gaat voorbereiden en voorzitten. Maar de hoop is dat die persoon dan wel kan aantreden voordat de nieuwe Europese Commissie i in november 2009 aantreedt.