Vechten voor goed onderwijs
Het MBO bevindt zich in een crisis. De enorme lesuitval en de zwakke opleidingen zijn het gevolg van schaalvergroting, mislukte onderwijshervormingen en autonome schoolbestuurders. Dat er nog steeds goede opleidingen bestaan, komt door bevlogen leraren die zich niets aantrekken van alle onderwijsvernieuwingen die in de praktijk neerkomen op onderwijsvernielingen.
Goed beroepsonderwijs vereist bevoegde docenten, voldoende vakkennis en een kleinschalige omgeving. Precies deze zaken zijn vanaf de jaren negentig uit het zicht geraakt, toen de MBO-scholen gedwongen werden op te gaan in enorme ROC's met tienduizenden leerlingen. Tegelijkertijd introduceerden bestuurders een wanstaltige onderwijshervorming - het competentiegericht onderwijs - die leraren reduceert tot coach en leerlingen aan hun lot overlaat. Gevolg: duizenden leerlingen hangen elke dag wat rond in grote studiezalen, vakoverdracht is bijzaak geworden. Het is dan niet gek dat leerlingen naar de rechter stappen om les op te eisen.
Exemplarisch voor de toestand is de uitzending van Zembla op 21 maart, met daarin schoolbestuurder Bert Molenkamp van Amarantis Onderwijsgroep. Zijn 'concern' verzorgt onderwijs aan 30.000 leerlingen. Molenkamp deed er tijdens het interview alles aan om zijn affiniteit met onderwijs te verbergen. Op de vraag wat hij gaat doen aan de lesuitval, kwam een veelzeggend antwoord: "daar ga ik niet over". Zie hier de gevolgen van de schaalvergroting: bestuurders die totaal geen binding meer hebben met docenten en leerlingen. Niet voor niets staat schaalverkleining in ons verkiezingsprogramma bovenaan. Ook zou iedere schoolmanager zelf les moeten geven, tenminste één dagdeel per week.
De schaalvergroting en de autonomie van bestuurders maakt dat er twee werelden zijn ontstaan. Enerzijds de wereld van het klaslokaal waarin leraren ondanks alles hun best doen om goed onderwijs te geven. Anderzijds de papieren werkelijkheid van bestuurders die op grote afstand bezig zijn met rendementen en glanzende brochures die de chaos moeten verhullen. In kille tabellen worden leraren gereduceerd tot kostenpost waar je op kan bezuinigen. Tegelijk verdwijnt er veel geld in de overhead, bijvoorbeeld voor een kantoor op de Zuidas.
Een nieuwe regering kan hieraan een eind maken. Door de macht van schoolbestuurders aan banden te leggen en zelf over het budget te beschikken. Door invoering van een helder eindniveau met centrale examens. Door werk te maken van kleine scholen.
Zo lang dit niet gebeurt, hebben studenten alle recht om in actie te komen. Daarom doe ik een voorstel aan alle MBO-ers die genoeg hebben van hun uitgeholde opleiding. Begin een staking tegen slecht onderwijs. Voer actie in Den Haag en eis van de CDA-staatssecretaris dat ze de wanpraktijken aanpakt. Accepteer niet langer dat bestuurders het onderwijs verwaarlozen. Bezet hun kantoren en eis dat het geld naar de klas gaat in plaats van naar de kas. Laat je niet afschepen met praatjes over vraaggestuurd onderwijs met roosters als gatenkaas. Eis gestructureerd onderwijs met een bevoegd docent. Wordt dit niet geslikt? Verwijs dan naar de regering, want die heeft de wettelijke plicht om voor onderwijs te zorgen. Zo lang de regering deze plicht verzuimt, is elk protest volkomen terecht.
Dit is een bewerking van een artikel van Jasper van Dijk in NRC Next van 27 april 2010