Europese Commissie doet voorstellen om migratie naar de EU beter te beheren

De Commissie i heeft vandaag een aantal initiatieven voorgesteld waarmee de EU op een meer gestructureerde, alomvattende en snellere manier zou kunnen reageren op de uitdagingen en kansen die door migratie worden gecreëerd. De actuele ontwikkelingen in het Middellandse Zeegebied zijn uiteraard een belangrijke factor. De initiatieven bestrijken diverse aspecten van het migratievraagstuk, zoals verscherpte grenscontroles en een krachtigere Schengengovernance, de voltooiing van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel, meer gerichte legale migratie, uitwisseling van geslaagde integratie-ervaringen en een strategische benadering van de betrekkingen op het vlak van migratie met derde landen. Deze initiatieven vormen een aanvulling op de kortetermijn- en spoedmaatregelen die de Commissie al heeft genomen als reactie op de situatie rond de Middellandse Zee en de migratiedruk op een aantal lidstaten.

"Het is duidelijk dat de EU een sterk gemeenschappelijk asiel- en migratiebeleid nodig heeft. Dat is de afgelopen maanden nog duidelijker gebleken als gevolg van de historische gebeurtenissen in Noord-Afrika. De EU moet haar ambitie waarmaken om degenen die bescherming behoeven een veilig onderkomen te bieden, en zich tegelijkertijd solidair tonen met de landen in Noord-Afrika die momenteel de overgrote meerderheid van de migranten uit Libië opvangen en met de lidstaten die de grootste toestroom van migranten via de zee te verwerken krijgen. Anderzijds is het ook evident dat de EU gebaat zou zijn bij een zekere mate van gerichte arbeidsimmigratie om de verwachte tekorten aan arbeidskrachten in diverse sectoren en de voorspelde daling van de actieve bevolking in Europa de komende jaren op te vangen. Die migratie moet echter adequaat worden beheerd, door middel van effectieve grenscontroles en de terugkeer van illegale migranten. De lidstaten aan onze buitengrenzen mogen niet aan hun lot worden overgelaten wanneer zij met uitzonderlijke migratiesituaties worden geconfronteerd. Daartoe dienen met landen buiten de EU migratie- en mobiliteitspartnerschappen te worden aangegaan op grond waarvan kan worden samengewerkt. Het langetermijnperspectief mag niet uit het oog worden verloren terwijl we bezig zijn met het lenigen van de onmiddellijke behoeften die door de turbulentie in Noord-Afrika worden veroorzaakt", aldus Cecilia Malmström i, commissaris voor binnenlandse zaken.

De gebeurtenissen in het zuidelijke Middellandse Zeegebied bieden miljoenen hoop op een betere toekomst, maar hebben ook ruim 650 000 mensen op de vlucht doen slaan voor het geweld in Libië. Vooralsnog heeft slechts een klein aantal asiel gezocht in Europa. 25 000 mensen zijn naar de EU gevlucht in de hoop hier een beter bestaan op te bouwen. Sommige EU-lidstaten i in het bijzonder krijgen de massale toevloed van migranten te verwerken. Deze situatie kan niet op nationaal niveau alleen worden aangepakt, maar vereist een mobilisatie van alle lidstaten op Europees niveau.

"Door de recente gebeurtenissen zijn er twijfels gerezen over de werking van het Schengensysteem. Het vrij verkeer van personen over de grenzen heen in Europa is een belangrijke verwezenlijking die niet moet worden teruggedraaid, maar juist uitgebreid. Daarom heeft de Commissie reeds een beter evaluatiemechanisme voorgesteld ter waarborging van een effectieve controle van de buitengrenzen. Om de stabiliteit van het Schengengebied te vrijwaren, kan het tevens nodig zijn om tijdelijk en op beperkte schaal in uitzonderlijke omstandigheden, bijvoorbeeld wanneer een deel van de buitengrenzen onder zware en onverwachte druk komt te staan, opnieuw controles aan de binnengrenzen in te voeren", aldus nog commissaris Malmström.

De EU heeft snel op de uitdagingen gereageerd met de operationele en financiële instrumenten waarover zij beschikt. Er zijn middelen vrijgemaakt om de humanitaire noodsituatie op te vangen die is ontstaan door de plotselinge instroom van vluchtelingen en ontheemden in de buurlanden van Libië. Samen met de bilateraal verstrekte steun heeft deze bijstand het mogelijk gemaakt de vluchtelingen en ontheemden een tijdelijk onderkomen te verschaffen, te voorzien in hun basisbehoeften en velen van hen te helpen om terug te keren naar hun land van herkomst. FRONTEX i heeft een gezamenlijke operatie (EPN Hermes Extension 2011) op touw gezet om Italië te helpen met het opvangen van de migranten en vluchtelingen die op de Italiaanse kust aankomen. EUROPOL i heeft een team deskundigen naar Italië gestuurd om de wetshandhavingsautoriteiten te helpen bij het opsporen van eventuele mensensmokkelaars onder de illegale migranten die het Italiaanse grondgebied zijn binnengekomen. De lidstaten die het meest direct te maken krijgen met de toenemende stroom vluchtelingen en illegale migranten hebben eveneens financiële steun ontvangen.

De huidige crisis heeft, ondanks de grootschalige reactie van de EU, duidelijk gemaakt dat de Unie op een aantal vlakken beter met dergelijke noodsituaties en met het beheer van migratie in het algemeen zou kunnen omgaan. Daarom stelt de Commissie een aantal initiatieven voor met betrekking tot de volgende aspecten:

• - 

  Voltooiing van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel tegen 2012, met inachtneming van de fundamentele waarden van de EU en haar internationale verplichtingen.

• - 

  Verscherpte grenscontroles en een krachtigere Schengengovernance om illegale immigratie aan te pakken, te garanderen dat elke lidstaat effectief zijn deel van de buitengrenzen van de EU controleert overeenkomstig de letter en de geest van de EU-wetgeving, en het vertrouwen in de doeltreffendheid van het EU-migratiebeheerssysteem te vergroten.

• - 

  Meer gerichte legale migratie naar de EU, om de komst te vergemakkelijken van personen met de kwalificaties waaraan de EU behoefte heeft om de verwachte tekorten aan arbeidskrachten en specifieke vaardigheden aan te vullen en de verwachte daling van de actieve bevolking op te vangen.

• - 

  Uitwisseling tussen de lidstaten van benaderingen voor de integratie van legale immigranten die succesvol zijn gebleken, om de economische voordelen van immigratie maximaal te benutten en sociale harmonie in de Unie te bewerkstelligen.

• - 

  Een strategische benadering van de betrekkingen met derde landen over migratieaangelegenheden, om het personenverkeer te vergemakkelijken door meer mogelijkheden voor legale migratie te bieden en terzelfder tijd krachtiger op te treden om illegale migratie te voorkomen.

Volgende stappen

De mededeling van de Commissie zal als uitgangspunt dienen voor het debat op de voor 12 mei geplande buitengewone JBZ-Raad, dat zal worden gevolgd door beraadslagingen met migratie als centraal thema op de Europese Raad i van 24 juni. In de weken en maanden daarna zullen flankerende initiatieven worden genomen, met name een "migratiepakket" dat op 24 mei ter goedkeuring aan de Commissie zal worden voorgelegd.

Achtergrond

Sinds het begin van het jaar zijn mensen op grote schaal ontheemd geraakt in verschillende landen van Noord-Afrika, en in het bijzonder in Libië. Volgens de laatste schattingen zijn ruim 650 000 mensen het geweld in Libië ontvlucht. Deze mensen zijn opgevangen in de buurlanden, voornamelijk in Tunesië en Egypte, en een groot deel daarvan is er sindsdien in geslaagd om op eigen kracht of met assistentie naar hun thuisland terug te keren.

Meer dan 25 000 migranten, hoofdzakelijk afkomstig uit Tunesië en in mindere mate uit andere Afrikaanse landen, zijn over zee naar de EU gevlucht en aan land gekomen in Italië (het grootste deel op het eiland Lampedusa) en Malta, die beide met een zeer sterke migratiedruk te kampen hebben. Naast de ontheemden en migranten hebben een aanzienlijk aantal vluchtelingen van uiteenlopende nationaliteit, onder wie Somaliërs, Eritreërs en Soedanezen, Libië verlaten en eveneens hun toevlucht gezocht in Italië en Malta. Door deze gebeurtenissen barsten de opvangvoorzieningen van bepaalde EU-lidstaten uit hun voegen.

Nadere informatie

Voor nadere informatie over de respons van de Europese Commissie op de migratiestromen vanuit Noord-Afrika zie: MEMO/11/226

Voor nadere informatie over het voorstel van de Commissie om een evaluatiemechanisme in te stellen om de toepassing van het Schengenacquis te verifiëren zie: IP/10/1493

Website van Cecilia Malmström, commissaris voor Binnenlandse zaken:

http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/malmstrom/welcome/default_en.htm

Website van DG Binnenlandse zaken:

http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/index_en.htm