Nederlander negatiever over Europa

Nederlanders zijn sinds het uitbreken van de bankencrisis negatiever gaan denken over de Europese Unie i. Had in 2008 nog de helft van de bevolking een positief beeld van de EU; nu is dat nog maar een derde. Dat is één van de conclusies uit een rapport dat het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft aangeboden aan de betrokkenen rond de kabinetsformatie.

Afgelopen weekend riep oud-minister Bot (Buitenlandse Zaken) het nieuwe kabinet op af te rekenen met het imago van Nederland als ‘nurkse euroscepticus’. In dat geval zal de politiek de komende jaren al zijn overtuigingskracht moeten aanwenden. Want wat Bot vermoedelijk al wist, wordt nog eens onderstreept in het SCP i-rapport: Nederlanders zijn allesbehalve enthousiast over Europa i.

Golfbeweging

De bezwaren zitten ‘m onder meer in de Europese uitbreiding en integratie. De positieve kanten ervan zoals open grenzen en een gemeenschappelijke munt worden weliswaar erkend, maar het basisgevoel blijft negatief.

Volgens onderzoeker Paul Dekker van het SCP gaat het te ver om te zeggen dat Nederlanders steeds negatiever over Europa gaan denken. ‘Dit sentiment gaat altijd in golfbewegingen. Maar op dit moment overheerst het idee dat Nederland weinig meer te zeggen heeft in eigen land en geld geeft aan Griekenland, terwijl er in Nederland bijvoorbeeld ook armoede heerst.’

Ook is er de vrees dat Nederland zijn eigenheid verliest door verdere Europese integratie. ‘Europa is voor veel mensen het symbool van een onoverzichtelijke wereld en roept daarom de nodige weerstand op,’ aldus Dekker.

'Ze doen maar wat'

De weerstand tegen Brussel komt ook door de manier waarop de Nederlandse politiek met de EU omgaat. ‘Politici luisteren niet naar opvattingen van burgers over de EU, zo is het idee. Ze doen maar wat. Veel Nederlanders zijn nog steeds erg boos dat de regering in strijd met de uitkomst van het referendum in 2005 heeft ingestemd met een Europese grondwet. Zo van: wij zeggen A en jullie doen B.’

En dan is er ook nog eens de economische crisis die het gevoel van onvrede over de EU en de politici versterkt. Dit stelt de vanzelfsprekendheid van de EU en het behoud van de euro voor de welvaart van Nederland ter discussie, stelt het SCP. Tegelijkertijd is de crisis volgens het Planbureau een kans om de discussie over de EU te verbreden.

Brede discussie

‘De discussie moet niet alleen gaan over wat op dit moment economisch gezien verstandig is. Het zou ook moeten gaan over wat de gevolgen zijn van de getroffen financiële maatregelen voor de democratie in Europa,’ zegt Dekker. ‘Nu blijft de discussie vaak hangen in: ben je voor of ben je tegen. Dat is niet zinvol. Alsof we er zomaar uit kunnen stappen.’

Want ondanks de groeiende kritiek zien de meeste Nederlanders het nut van Europa echt nog wel in, relativeert Dekker. De cijfers geven hem gelijk: 68 procent van de Nederlanders vindt het EU-lidmaatschap nog steeds een goede zaak en 67 procent denkt dat Nederland er voordeel bij heeft.