Jubileumsymposium: Netherlands Institute for the Law of the Sea, Utrecht

25 jaar onderzoek aan de Universiteit Utrecht naar het recht van de zee: terugblik en uitdagingen voor de toekomst

Smeltende ijskappen, olie boren op de Noordpool, beschermde zeegebieden, bedreigde mariene diersoorten en windmolenparken. Een greep uit de actuele onderwerpen waarbij het recht van de zee een rol speelt. Deze en andere actuele onderwerpen zullen de revue passeren op het jubileumsymposium van het Netherlands Institute for the Law of the Sea (NILOS) in Utrecht. Het NILOS is in haar 25-jarige bestaan uitgegroeid tot één van de belangrijkste expertisecentra op het gebied van het recht van de zee wereldwijd. Op het symposium op 26 november a.s. zal directeur prof. Fred Soons ingaan op zowel onderzoek in het verleden als de uitdagingen voor de toekomst.

De medewerkers van het NILOS, hét Nederlandse instituut voor onderzoek naar het recht van de zee, houden zich naast met het geven van academisch onderwijs en deelnemen aan wetenschappelijke onderzoeksprojecten ook bezig met het adviseren van uiteenlopende partijen. Zo wordt hun expertise ingezet bij concrete geschillenbeslechting voor het Internationaal Gerechtshof en verschillende arbitragetribunalen. Daarnaast geven zij juridische adviezen aan regeringen, ministeries, ngo’s en bedrijven op het terrein van allerlei zeerecht-gerelateerde onderwerpen, waaronder het regime van maritieme zones, maritieme grensafbakening tussen staten, visserij, scheepvaartzaken en bescherming van het mariene milieu.

Grenzen van maritieme zones ongedefinieerd

Eén van de hoogst actuele thema’s waar het NILOS zich mee bezighoudt zijn de grenzen van maritieme zones. Vanwege het toenemende belang van mariene hulpbronnen, willen regeringen wereldwijd duidelijkheid krijgen over wie waar rechten op bezit. Momenteel is namelijk ruim de helft van alle maritieme grenzen tussen staten niet duidelijk gedefinieerd. En de buitengrens van het continentaal plat is zelfs pas in een paar gevallen vrijwel definitief. NILOS-onderzoeker Alex Oude Elferink zal op het symposium ingaan op de bijdrage van het recht van de zee aan de stabiliteit van de grenzen op zee.

Territoriale geschillen binnen de poolgebieden

Klimaatverandering en de opwarming van de aarde: het zet ook de territoriale verhoudingen binnen de poolgebieden (extra) onder druk. Want van wie zijn de natuurlijke hulpbronnen die vrijkomen bij het smelten van de ijskap? Ontwikkelingen die aanleiding geven om het internationale regime voor Arctische zeegebieden te hervormen. Territoriale geschillen zijn daarbij een complicerende factor. NILOS-onderzoeker Erik J. Molenaar zal in zijn presentatie onder meer stilstaan bij de toepassing van het Antarctisch Verdrag systeem als model voor hervorming.

Bescherming van de Noordzee

Ook dichter bij huis zijn evenwel allerlei ontwikkelingen van belang gaande, zoals de instelling van een netwerk van beschermde gebieden in de Noordzee, de bescherming van bedreigde soorten als de bruinvis, het bestrijden van overbevissing en het aanleggen van windmolenparken op zee. Actuele juridische ontwikkelingen daarbij zijn o.a. de uitbreiding van het toepassingsbereik van de Natuurbeschermingswet en de Flora- en faunawet tot de Nederlandse Exclusieve Economische Zone, de uitvoering van de Kaderrichtlijn mariene strategie en de aanstaande hervorming van het Gemeenschappelijk visserijbeleid. In zijn bijdrage zal NILOS-onderzoeker Harm Dotinga uitvoerig ingaan op deze ontwikkelingen. Daarmee borduurt hij voort op de uitkomsten uit het eind 2008 gepubliceerde NILOS-rapport ‘Juridische Bescherming van Biodiversiteit in de Noordzee’.

---