Promotie Margot Aelen, Utrecht

Markttoezichthouders zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Het besef dat marktwerking zonder overheidsingrijpen niet per definitie leidt tot de gewenste efficiëntie in de markt, maakt de toezichthouder onmisbaar. De financiële crisis heeft dit pijnlijk duidelijk gemaakt en heeft de roep om goed toezicht aangewakkerd. Maar wat wordt precies onder goed markttoezicht verstaan? De hervormingen van het financieel toezicht van de laatste jaren vormen een aanleiding voor promovenda Margot Aelen om stil te staan bij de fundamenten waarop het toezicht is gebouwd.

In haar proefschrift definieert en verklaart de promovenda de beginselen van goed markttoezicht en werkt ze deze uit voor het financieel toezicht in het bijzonder. Aelen beveelt in haar proefschrift aan dat de politiek een duidelijke visie omtrent de onafhankelijkheid van markttoezichthouders ontwikkelt en deze verankert in wetgeving. Vanuit de expliciete erkenning van het onafhankelijkheidsbeginsel als beginsel van goed toezicht kan vorm gegeven worden aan de beginselen van effectief en behoorlijk toezicht, en kan verder worden gebouwd aan de zelfstandige rol van markttoezichthouders in de maatschappij.

Aelen benadert het toezicht vanuit drie perspectieven. Vanuit een politiek-bestuurlijk perspectief zijn diverse rapporten geanalyseerd om te bezien op welke gedachten de inrichting van toezicht is gebaseerd en welke ontwikkelingen het toezicht heeft doorgemaakt. Vanuit een economisch perspectief is het uitgangspunt dat toezichthouders in staat zijn om marktfalen aan te pakken, ter discussie gesteld. Vanuit een juridisch perspectief spelen met name de beginselen van de democratische rechtsstaat en de beginselen van behoorlijk bestuur een rol bij de vormgeving van het toezicht.

De eisen die vanuit de diverse perspectieven aan het markttoezicht worden gesteld, zijn echter niet altijd even makkelijk met elkaar te verenigen. Waar vanuit een economisch perspectief de nadruk ligt op de effectiviteit van het toezicht, wordt vanuit een juridisch perspectief meer nadruk gelegd op de democratische legitimiteit en de behoorlijkheid van het toezicht. In haar proefschrift definieert Margot Aelen daarom beginselen die een brug slaan tussen de hierboven genoemde perspectieven.

In de kern gaat het hierbij om het onafhankelijkheidsbeginsel, het transparantiebeginsel en het accountabilitybeginsel. Deze beginselen beogen richting te geven aan het creëren van een optimale situatie voor effectief, gelegitimeerd en behoorlijk toezicht. In de uitwerking van de beginselen zijn suggesties gedaan over hoe met het spanningsveld dat zich voordoet tussen de beginselen kan worden omgegaan.

Meer informatie

Josien Jacobs, afdeling communicatie faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie, Universiteit Utrecht, (030) 253 7090, j.a.c.jacobs@uu.nl

---