EP wil toezicht op stand van democratie, rechtstaat en grondrechten in lidstaten

Met dank overgenomen van Europees Parlement (EP) i, gepubliceerd op dinsdag 25 oktober 2016, 13:23.

De Europese Commissie moet jaarlijks gaan rapporteren over de stand van de democratie, rechtstaat en grondrechten in de Europese lidstaten. Het mechanisme dat hiertoe dient te worden opgezet, moet op objectieve criteria zijn gestoeld en gepaard gaan met een duidelijke methode om inbreuken te repareren. Dit stelt het EP in een ontwerpresolutie van Sophie In’t Veld (ALDE, NL) die dinsdag is aangenomen.

Het voorstel is aangenomen met 405 stemmen voor, 171 tegen en 39 onthoudingen.

"Gezamenlijke normen voor rechtstaat en grondrechten zijn noodzakelijk voor het functioneren van de Europese Unie. Denk aan het uitvoeren van het Europese arrestatiebevel, het sluiten van internationale handelsakkoorden of een gezamenlijk Europees vluchtelingenbeleid. Ik ben zeer blij met de enorme meerderheid voor dit voorstel en het politieke signaal dat daarvan uitgaat. Ik reken dan ook op steun van eurocommissaris Frans Timmermans, die als minister in Nederland al voor een dergelijk systeem pleitte", aldus Sophie In’t Veld die het voorstel door het Parlement heeft geloodst.

Op dit moment bestaat er een effectief verificatiemechanisme voor democratie, rechtstaat en grondrechten voor landen die tot de EU willen toetreden. Iets dergelijks ontbreekt echter voor landen die al lid zijn van de Unie. Het mechanisme en de daaruit voortvloeiende rapportagens zouden een goede basis vormen voor nationale en Europese debatten, zo denkt het EP.

Volgende stappen

EP-leden roepen de Commissie op om voor september 2017 met een voorstel te komen voor een ‘Europees Pact voor Democratie, Rechtstaat en Grondrechten’ in de vorm van een overeenkomst tussen de instellingen. De Commissie heeft het recht van initiatief, maar aangezien het hier om een wetgevende resolutie gaat, dient de Commissie met een beargumenteerd standpunt te komen ten aanzien van dit EP-verzoek.

Hoe gaat het in zijn werk?

De Commissie moet elk jaar - samen met een panel bestaande uit experts - een evaluatie maken die uitmondt in een rapport waarin onder meer landen-specifieke aanbevelingen worden gedaan, zo vindt het EP. Dit moeten worden gedaan aan de hand van indicatoren, zoals de mate van scheiding der machten, de mate van persvrijheid en de toegang tot justitie.

Het rapport vormt de basis voor verdere stappen door de Commissie. Die kunnen variëren van het openen van een dialoog met een lidstaat, tot een waarschuwing, tot het activeren van artikel 7 van het EU verdrag op basis waarvan een lidstaat tijdelijk zijn stemrecht in de Raad kan verliezen.

REF. : 20161020IPR47863