Economische najaarsprognoses 2016: Bescheiden groei in uitdagende tijden

Commissie voorspelt voor 2017 voor eurozone groei van 1,5 % en voor EU groei van 1,6 %, belemmeringen voor groei en verzwakking van ondersteunende factoren.

De economische groei in Europa zal naar verwachting in een matig tempo voortgaan, aangezien recente vooruitgang op de arbeidsmarkt en toenemende particuliere consumptie worden gecompenseerd door een aantal belemmeringen voor groei en de verzwakking van ondersteunende factoren. In haar najaarsprognoses die de Europese Commissie vandaag heeft bekendgemaakt, verwacht zij dat de bbp-groei in de eurozone 1,7 % zal bedragen in 2016, 1,5 % in 2017 en 1,7 % in 2018 (voorjaarsprognoses: 2016: 1,6 %, 2017: 1,8 %). De bbp-groei in de EU als geheel zou een soortgelijk patroon moeten volgen en zal naar verwachting 1,8 % bedragen dit jaar, 1,6 % in 2017 en 1,8 % in 2018 (voorjaarsprognoses: 2016:1,8%, 2017: 1,9 %).

De particuliere consumptie zal, ondersteund door verwachtingen dat de werkgelegenheid zal blijven groeien en de lonen licht zullen toenemen, tot 2018 de primaire motor blijven van groei. De kosten van leenvermogen blijven vanwege een uitzonderlijk accomoderend monetair beleid de groei ondersteunen. Het totale begrotingstekort van de eurozone zal blijven dalen, terwijl de begrotingskoers naar verwachting niet-restrictief zal blijven. De investeringen zullen blijven stijgen.

De politieke onzekerheid, trage groei buiten de EU en de zwakke mondiale handel wegen evenwel op de groeivooruitzichten. Er is ook nog steeds een risico dat de zwakke prestaties van de economie de afgelopen jaren de groei zouden kunnen afremmen, en de aanhoudende slappe tijd wijst op de mogelijkheid van snellere groei zonder onnodige inflatiedruk. Bovendien zal in de komende jaren de Europese economie niet meer kunnen rekenen op de uitzonderlijke ondersteuning door externe factoren, zoals dalende olieprijzen en muntontwaarding.

Vicevoorzitter Valdis Dombrovskis, belast met de Euro en de Sociale Dialoog, verklaarde: "De EU-economieën zijn veerkrachtig gebleken. Wij verwachten dat de economieën van alle lidstaten volgend jaar zullen groeien. In het licht van verhoogde mondiale onzekerheid is het nu zelfs belangrijker gezond en prudent macro-economisch en begrotingsbeleid te voeren. Tegelijkertijd is het van levensbelang ongelijkheden in onze samenlevingen aan te pakken, zodat niemand zich achtergelaten voelt.”

Pierre Moscovici, commissaris voor Economische en Financiële Zaken, Belastingen en Douane, verklaarde: "De Europese groei zal in 2017 standhouden tegen een meer uitdagende achtergrond dan in het voorjaar. Het tempo van banencreatie, gestimuleerd door recente hervormingen in veel landen, dalende overheidstekorten in de eurozone, een opleving van investeringen en meer dynamische handel binnen de EU zijn bijzonder bemoedigend. In deze volatiele en onzekere tijden, mag geen inspanning achterwege worden gelaten om dit herstel te beschermen en te versterken - en ervoor te zorgen dat alle geledingen van de samenleving de voordelen ervan voelen.”

Alle lidstaten zullen profiteren van het huidige herstel

Hoewel de trend van sterk verschillende economische prestaties aanhoudt, is het bbp van de EU nu hoger dan voor de crisis en ligt het bbp in sommige lidstaten meer dan 10 % boven het dieptepunt. Over de prognoseperiode zal de economische activiteit in alle lidstaten verder toenemen, maar ongelijk blijven.

De investeringen zullen zich, gedeeltelijk dankzij medefinanciering door de EU, in 2018 herstellen

Na geleden te hebben onder lage groei van de vraag en verwachtingen van zwakke potentiële groei, doorgaande vermindering van de bedrijfsschuld in sommige lidstaten en verhoogde onzekerheid, klaart het investeringsklimaat uiteindelijk op en zullen de investeringen naar verwachting aantrekken in 2018. Projecten die worden gefinancierd in het kader van het investeringsplan voor Europa alsook - in sommige lidstaten - projecten die gecofinancierd worden met EU-middelen uit de programmeringsperiode 2014-2020 moeten in toenemende mate de particuliere en openbare investeringen ondersteunen nu deze in de uitvoeringsfase komen. Al bij al zullen de investeringen naar verwachting groeien met 3,3 % dit jaar, 3,1 % in 2017 en 3,5 % in 2018.

Een relatief banenrijk herstel

De werkgelegenheid in de eurozone en de EU zal naar verwachting dit jaar met 1,4 % groeien, sneller dan ooit sinds 2008, hoewel de arbeidsmarkt slap blijft. De banencreatie zal blijven profiteren van binnenlandse vraaggeleide groei, matige loongroei alsook budgettaire beleidsmaatregelen en structurele hervormingen in sommige lidstaten. De werkgelegenheidsgroei zal volgens de voorspellingen relatief stevig blijven, maar toch iets matigen in 2017 en 2018. Hoewel de beroepsbevolking naar verwachting dit jaar sneller zal groeien door stijgende arbeidsparticipatie en de geleidelijke integratie van vluchtelingen in de arbeidsmarkt, zal de werkloosheid in de eurozone naar verwachting vrij snel dalen, van 10,1 % in 2016 tot 9,7 % volgend jaar en 9,2 % in 2018. De trend zal naar verwachting dezelfde zijn voor de EU als geheel, met werkloosheid die zal dalen van 8,6 % dit jaar tot 8,3 % volgend jaar en 7,9 % in 2018. Wat de eurozone betreft is dit het laagste niveau sinds 2009. Dit is beter dan een hoogtepunt van 12 % in 2013, maar blijft wel ruim boven het laagtepunt van 7,5 % dat in 2007 werd bereikt.

De inflatie zal, aangejaagd door de energieprijzen, aantrekken vanaf een zeer laag niveau

De inflatie in de eurozone was zeer laag in de eerste helft van het jaar als gevolg van de daling van de olieprijzen, maar begon aan te trekken in het derde kwartaal doordat de impact van de voorbije prijsverlagingen minder begon te worden. De inflatie zou nu matig boven de 1 % moeten klimmen, nu aangenomen wordt dat de olieprijzen zullen stijgen. De kerninflatie, dus exclusief de volatiele energie- en levensmiddelenprijzen, zal naar verwachting geleidelijk stijgen te midden van hogere loongroei en een verdere verkleining van de outputgap. Al bij al zal de inflatie in de eurozone naar verwachting stijgen van 0,3 % in 2016 tot 1,4 % in 2017 en 2018. In de EU zal de inflatie naar verwachting stijgen van 0,3 % dit jaar tot 1,6 % in 2017 en 1,7 % in 2018.

De overheidsfinanciën zullen blijven verbeteren

Zowel het totale overheidstekort als de overheidsschuldquote van de eurozone zullen naar verwachting blijven dalen over de prognoseperiode 2017-2018. Het overheidstekort voor de eurozone zal naar verwachting dalen van 1,8 % van het bbp dit jaar tot 1,5 % in zowel 2017 als 2018. Dit is het gevolg van lagere sociale overdrachten in lijn met dalende werkloosheid, loonmatiging in de overheidssector en lage rentevoeten, hetgeen de schuldendienst goedkoper maakt. Verwacht wordt dat de schuldquote zal dalen van 91,6 % in 2016 tot 89,4 % in 2018.

Er wordt weinig exportondersteuning verwacht van de mondiale groei

De groei van het mondiale bbp in de afgelopen maanden is verder teruggelopen en zal nu naar verwachting 3,2 % bedragen dit jaar, de laagste sinds 2009. Maar omdat de groei in de opkomende markten en de Verenigde Staten naar verwachting sterker zal worden, zal de wereldwijde groei (exclusief de EU) naar verwachting matig aantrekken. De huidige zwakte van de mondiale handel buiten de EU weegt op de uitvoer van de eurozone ondanks de veerkracht van de handel binnen de eurozone. De wereldhandel, die uitzonderlijk broos was dit jaar, zal naar verwachting langzamer groeien dan het bbp in 2016 alvorens opnieuw toe te nemen in lijn met de bbp-groei in 2017 en deze licht te overschrijden in 2018. Naar verwachting zal de invoer sneller groeien dan de uitvoer in de eurozone. Het overschot op de lopende rekening van de eurozone zal naar verwachting dalen over de prognoseperiode.

De neerwaartse risico's voor de prognoses zijn gestegen

De risico's voor de prognoses zijn toegenomen de afgelopen maanden en vertonen duidelijk een neerwaartse tendens, inclusief als gevolg van de ‘leave'-stemming van het VK, hetgeen de onzekerheid heeft versterkt en kan worden gezien als een indicator van verhoogde beleidsrisico's in het huidige volatiele politieke klimaat. De externe risico's, zoals onzekere economische trends in China en het risico van verergerende geopolitieke conflicten zijn eveneens vergroot.

Achtergrond

Deze prognoses zijn gebaseerd op een reeks externe aannames over wisselkoersen, rentetarieven en grondstoffenprijzen, met afsluitdatum op 24 oktober 2016. De gebruikte cijfers geven de marktverwachtingen weer die op het moment van de prognoses aan de derivatenmarkten zijn ontleend. Voor alle andere nieuwe gegevens, inclusief de aanname over overheidsbeleid, is bij deze prognoses informatie tot en met 31 oktober 2016 meegenomen. Er is alleen rekening gehouden met beleid dat geloofwaardig werd aangekondigd en voldoende gedetailleerd beschreven. Bij de prognoses is ervan uitgegaan dat het beleid ongewijzigd blijft.

Voor meer informatie:

Economische najaarsprognoses - Website en #ecforecast (document alleen beschikbaar in het Engels)

Europese economische prognoses - verklarende website

Volg vicevoorzitter Dombrovskis op Twitter: @VDombrovskis

Volg commissaris Moscovici op Twitter: @Pierremoscovici

Volg DG ECFIN op Twitter: @ecfin

IP/16/3611

---