Edmund Burke | Zin en onzin van het vooroordeel, Brussel

Welke impact hebben vooroordelen op het maatschappelijk debat? De Britse politicus Edmund Burke (1730-1797) noemde ze mooi en ridderlijk. Wat kunnen wij leren van deze politiek filosoof in het Europa anno 2017? Bart De Wever, Paul Scheffer en Anton Jaeger geven elk hun interpretatie van Burke en gaan daarna in gesprek met Annelies Beck. Inleiding door Andreas Kinneging.

Wie en wat was Edmund Burke?

Eén ding staat als een paal boven water: Burke had een hekel aan filosofen. En dus zette hij alle zeilen bij om iedereen die het wilde weten ervan te overtuigen dat de Engelsen 'geen discipelen van Voltaire zijn en geen bekeerlingen van Rousseau.' In Frankrijk was dat misschien zo, maar in Engeland viel geen spectaculair nieuws te rapen: daar gold vooral ervaring en de opgestapelde kennis van eeuwen. Dat knap staaltje retoriek zou de geschiedenis ingaan als Reflections on the Revolution in France (1790), Burke's meest bekende werk.

Toch blijven de Reflections vooral in het geheugen hangen als een achterhoedegevecht, als een raadselachtige verdediging van het vooroordeel in een eeuw die ten strijde trok tegen onwetendheid. 'Wij weten,' schrijft Burke, 'dat wij geen ontdekkingen hebben gedaan in de moraal, en menen dat er in de moraal ook geen ontdekkingen gedaan kunnen worden.' En in een merkwaardige paragraaf voegt Burke daaraan toe: 'In plaats van al onze oude vooroordelen weg te gooien koesteren wij hen in aanzienlijke mate. En om nog méér scha en schande over ons te halen: wij koesteren hen juist omdat het vooroordelen zijn.'

Is Burke een verlanger in een wereld die teleurstelt? Is de geschiedenis ooit voltooid? Als het niet ontdekte onbekoorlijk is en het zichtbare aan het oog moet worden onttrokken, moeten er dan nog nieuwe bladzijden geschreven worden? Vanwaar precies de fascinatie van het conservatisme voor Burke?

Sinds de revival van het conservatieve denken in de Verenigde Staten en de herontdekking van Burke, houden deze vragen minstens vier generaties bezig. Die vragen zijn anno nu nog steeds brandend actueel. Kijk naar debatten over cultuurpessimisme versus vooruitgangsfundamentalisme, democratie versus globalisering, de achteruitgang van het fatsoen en de terugkeer van het populisme, ook in Europa.

Bart De Wever, Paul Scheffer en Anton Jaeger verklaren elk hun persoonlijke opvattingen en professionele bedenkingen bij de actualiteit van Edmund Burke. Journalist Annelies Beck gaat nadien met hen in gesprek. De avond wordt ingeleid door Andreas Kinneging, vaandeldrager van de in 2000 in Nederland opgerichte Edmund Burkestichting.

Organisatie: deBuren en VUB (De Debatten)

Burke

Andreas Kinneging, Paul De Hert, Maarten Colette

In Burke bekijken twaalf auteurs welke stempel deze achttiende-eeuwer heeft gedrukt op het denken over politiek, mens en maatschappij. Zij gaan daarbij voorbij aan alle bestaande kwalificaties. Is Burke een politiek filosoof te noemen? Zijn Burkes tegentijdse beschouwingen actueler dan ooit? Welke pennen bracht hij in beroering? Ook Burkes esthetica komt in deze uitgave aan bod.

Het boek zal op DO 20.04 bij deBuren te koop zijn (enkel cash te betalen, € 29,95), maar kun je ook HIER bestellen.

Over de sprekers

Bart De Wever is politicus en burgemeester van Antwerpen. De Wever studeerde Geschiedenis aan de Katholieke Universiteit Leuven en was een tijdlang wetenschappelijk medewerker aan hetzelfde instituut. Sinds 2004 is De Wever voorzitter van N-VA. Daarnaast is De Wever auteur van boeken rond maatschappelijke themata, waaronder Het kostbare weefstel (2008) en Werkbare waarden (2009).

Paul Scheffer is Nederlands publicist en hoogleraar Europese Studies aan de Universiteit van Tilburg. Scheffer is auteur van Het land van aankomst (2007) en De vrijheid van de grens (2016), boeken waarin hij kanttekeningen plaatst bij immigratie en de Europese vluchtelingencrisis.

Anton Jaeger is als filosoof verbonden aan de Universiteit van Cambridge. Jaeger is gespecialiseerd in de geschiedenis van het populisme in de Verenigde Staten van Amerika.

Annelies Beck is journalist en schrijver. Ze presenteert het dagelijkse duidingsmagazine Terzake op Canvas. Beck is auteur van de veelgeprezen historische roman Over het kanaal (2011).

Andreas Kinneging is hoogleraar rechtsfilosofie aan de Universiteit Leiden. Hij is auteur van het talloze keren herdrukte Geografie van goed en kwaad (2005) en van talrijke filosofische uitgaven rond achttiende eeuwse denkers, zoals Tocqueville, Constant en Montesquieu. In 2017 verschijnt in deze reeks van 'De Debatten' een gloednieuwe uitgave over Edmund Burke.

Foto Bart De Wever © Maarten de Bouw

---