Verdere ontwikkeling van het Europees Solidariteitskorps: vragen en antwoorden

De Europese Commissie i heeft vandaag een voorstel aangenomen om het Europees Solidariteitskorps van een eigen rechtsgrondslag en begroting te voorzien.

Waarom een Europees Solidariteitskorps?

Solidariteit is een gedeelde waarde binnen de Europese Unie i — tussen de burgers, tussen de lidstaten en in haar optreden binnen en buiten de Unie.

Voorzitter Juncker kondigde in zijn toespraak over de Staat van de Unie van 2016 de oprichting van het Europees Solidariteitskorps als volgt aan: "Vaak zijn we in noodsituaties het meest geneigd tot solidariteit. Toen de heuvels in Portugal in lichterlaaie stonden, werden de vlammen geblust door Italiaanse vliegtuigen. Toen door overstromingen in Roemenië de elektriciteit uitviel, zorgden Zweedse generatoren voor licht. Toen duizenden vluchtelingen aanspoelden op de kust van Griekenland, boden Slovaakse tenten onderdak. In diezelfde geest stelt de Commissie vandaag de oprichting van een Europees Solidariteitskorps voor."

Het Europees Solidariteitskorps is bedoeld om jongeren de kans te bieden deel te nemen aan een reeks solidariteitsacties om moeilijke situaties aan te pakken in de hele EU i. Deelname is niet alleen nuttig voor de persoonlijke ontwikkeling, actieve betrokkenheid in de maatschappij en inzetbaarheid van jongeren, maar helpt ook niet-gouvernementele organisaties, overheidsinstanties en bedrijven het hoofd te bieden aan maatschappelijke en andere uitdagingen.

Waarom heeft het Europees Solidariteitskorps een rechtsgrondslag nodig?

Het Europees Solidariteitskorps wordt momenteel uitgevoerd in het kader van acht verschillende programma's, met elk een eigen rechtsgrondslag, eigen doelstellingen en een eigen begroting (het Erasmus+-programma, het Programma van de Europese Unie voor werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI), het LIFE-programma, het Fonds voor asiel, migratie en integratie, het gezondheidsprogramma, het programma "Europa voor de burger", het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling; meer informatie is te vinden in dit informatieblad).

Dankzij een aparte rechtsgrondslag zal het Korps worden voorzien van een alomvattend financieringsinstrument en een duidelijke reeks doelstellingen. Dit zal het Europees Solidariteitskorps versterken door de samenhang te verbeteren, het effect en de kosteneffectiviteit te vergroten en nog meer kansen voor jongeren te creëren. De Commissie had er zich bij de lancering van het Europees Solidariteitskorps in december 2016 toe verbonden tegen de lente van 2017 een wetgevingsvoorstel in te dienen.

Hoeveel zal de begroting van het Europees Solidariteitskorps bedragen?

De Commissie stelt voor om de totale begroting voor de uitvoering van het Europees Solidariteitskorps op 341 500 000 euro in lopende prijzen vast te stellen voor de periode 1 januari 2018 tot en met 31 december 2020. Dit is in de rechtsgrondslag neergelegd en zal voor dit initiatief voor de komende drie jaar een stabiele begroting waarborgen.

De kosten van de plaatsingen verschillen naargelang van de duur en het land waarin ze plaatsvinden; voor een periode van zes maanden vrijwilligerswerk zal de EU bijvoorbeeld tussen 3400 en 6500 euro verstrekken.

BEHEER

Welke organisatiestructuur zal ermee worden belast?

In de huidige eerste fase wordt het Europees Solidariteitskorps gefinancierd en beheerd door acht verschillende EU-programma's. Met het nieuwe voorstel zal het Europees Solidariteitskorps worden uitgevoerd door de Europese Commissie i, de nationale Erasmus+-agentschappen in de lidstaten en het Uitvoerend Agentschap onderwijs, audiovisuele media en cultuur (EACEA).

De nationale Erasmus i+-agentschappen die reeds voor het beheer van het jeugdonderdeel van het Erasmus+-programma verantwoordelijk zijn, worden belast met de uitvoering van de meeste acties van het Europees Solidariteitskorps: verzoeken beoordelen van organisaties die zich kandidaat stellen voor een kwaliteitskeurmerk van het Europees Solidariteitskorps, EU-subsidies verstrekken voor stages en projecten, opleidingen aanbieden en ondersteuning verlenen, netwerkactiviteiten organiseren en het Europees Solidariteitskorps promoten op nationaal niveau.

De Europese Commissie zal, gesteund door het Uitvoerend Agentschap onderwijs, audiovisuele media en cultuur i, instaan voor het beheer van horizontale diensten voor de deelnemers aan het Europees Solidariteitskorps, zoals opleidingen via internet, online-taalondersteuning en verzekeringsdekking. Het Agentschap zal ook het kwaliteitskeurmerk verlenen aan bepaalde belanghebbenden (bv. Europese netwerken, internationale organisaties of organen die belast zijn met de uitvoering van nationale regelingen of EU-fondsen onder gedeeld beheer enz.), die bij het Agentschap ook financiering kunnen aanvragen.

Bovendien zal een pas opgericht kenniscentrum van het Europees Solidariteitskorps de uitvoerende organen en de deelnemende organisaties ondersteunen, met name inzake het certificeren en documenteren van de vaardigheden die de jongeren tijdens hun activiteiten hebben verworven.

Welke rol zullen de diensten voor arbeidsvoorziening spelen?

Arbeidsmarktactoren, zoals openbare en particuliere diensten voor arbeidsvoorziening, maar ook kamers van koophandel, zullen kunnen bijdragen aan het Europees Solidariteitskorps door de plaatsing voor banen en stages te vergemakkelijken, d.w.z. door vacante plaatsen aan de geschikte kandidaten te koppelen. Deze ondersteuning zal op bestaande structuren gebaseerd zijn.

Met name openbare diensten voor arbeidsvoorziening beschikken over ruime arbeidsmarktinformatie. Zij hebben bijvoorbeeld toegang tot vacatures, zowel die in eigen land (via hun eigen databank) als grensoverschrijdende vacatures (via Eures). Bovendien kunnen deze diensten het Europees Solidariteitskorps bij werkgevers promoten en jongeren aanmoedigen zich in te schrijven. Zij kunnen de deelnemers aan het Europees Solidariteitskorps ook na plaatsing ondersteunen om te waarborgen dat hun plaatsing de opstap naar de arbeidsmarkt vergemakkelijkt.

Arbeidsmarktactoren, met inbegrip van openbare en particuliere diensten voor arbeidsvoorziening, zullen afzonderlijk of samen via de nationale Erasmus+-agentschappen subsidies kunnen aanvragen.

ACTIVITEITEN

Blijven de ondersteunde activiteiten dezelfde?

Momenteel biedt het Europees Solidariteitskorps individuele deelnemers plaatsen aan voor vrijwilligerswerk, een stage of een baan. In het kader van de nieuwe rechtsgrondslag ondersteunt het Europees Solidariteitskorps jongeren niet alleen bij het verrichten van vrijwilligerswerk voor een periode van maximum twaalf maanden, een stage van twee tot zes maanden en een baan van twee tot twaalf maanden in overeenstemming met de nationale wetgeving, maar zal het Korps de deelnemers ook de kans bieden hun eigen solidariteitsprojecten op te zetten en vrijwilligerswerk in teamverband te verrichten. Bijzondere aandacht wordt besteed aan deelnemers uit kansarme milieus. Voor alle plaatsingen en projecten zal een reeks ondersteuningsmaatregelen (zoals opleidingen, verzekeringsdekking en het verstrekken van een certificaat) beschikbaar zijn.

Wat is een vrijwilligersteam?

Dit voorstel brengt een nieuw element van het Europees Solidariteitskorps naar voren, namelijk activiteiten die door teams van vrijwilligers worden uitgevoerd. Groepen van 10 tot 40 jongeren uit verschillende deelnemende landen zullen de kans krijgen om samen vrijwillige gemeenschapsdienst te verrichten voor een periode van twee weken tot twee maanden. Voorbeelden hiervan zijn het herstellen van door natuurrampen beschadigde sites van cultureel erfgoed, inspelen op de behoeften van met uitsterven bedreigde soorten, het organiseren van onderwijsactiviteiten in vluchtelingenkampen enz. Ondanks hun kortere duur, zullen deze activiteiten zowel voor de deelnemers als voor de gemeenschappen waardevol zijn.

Wat is een solidariteitsproject?

Solidariteitsprojecten zijn lokale initiatieven die zijn opgezet en uitgevoerd door groepen deelnemers aan het Europees Solidariteitskorps. Deze projecten hebben een looptijd van twee tot twaalf maanden. Het gaat om door jongeren georganiseerde vrijwilligersactiviteiten, waarbij de deelnemers aan het Europees Solidariteitskorps op alle solidariteitsgerelateerde gebieden een actieve rol spelen door hun eigen ideeën te ontwikkelen en uit te voeren ten behoeve van hun lokale gemeenschappen.

In tegenstelling tot vrijwilligerswerk zijn de activiteiten doorgaans gebaseerd op projecten waarbij de deelnemers aan het Europees Solidariteitskorps zelf bepalen hoeveel tijd zij besteden aan de uitvoering van hun taken met betrekking tot de doelstellingen en de geplande oplevering van het project.

Solidariteitsprojecten worden doorgaans opgezet in het land waar de deelnemers aan het Europees Solidariteitskorps verblijven. Net zoals in het kader van vrijwilligerswerk in eigen land, zet dit kansarme jongeren, die moeilijk grensoverschrijdend werk kunnen leveren, maar toch willen bijdragen aan de maatschappij, aan om deel te nemen.

Wat zijn netwerkactiviteiten?

Netwerkactiviteiten zijn bedoeld om deelnemers het gevoel te geven dat zij tot het Europees Solidariteitskorps behoren door bij te dragen aan de uitvoering ervan en door de doeltreffendheid, het effect en de zichtbaarheid ervan te vergroten. Deze activiteiten kunnen bijvoorbeeld verband houden met het informeren van nieuwkomers over het Europees Solidariteitskorps, overlegfora, de uitwisseling van goede praktijken, evenementen voor ondersteuning na plaatsing of de oprichting van alumniverenigingen.

KOPPELING EN PLAATSINGEN

Wie kan zich opgeven voor het Europees Solidariteitskorps?

Alle jongeren tussen 17 en 30 jaar die de nationaliteit hebben van of legaal verblijven in een van de deelnemende landen, kunnen zich opgeven voor het Europees Solidariteitskorps. De minimumleeftijd om aan een solidariteitsproject deel te nemen is 18 jaar. In de ontwerpverordening zijn de EU-lidstaten i opgenomen; deelname van andere landen is mogelijk op basis van bilaterale overeenkomsten.

In de huidige eerste fase omvat het toepassingsgebied van het Europees Solidariteitskorps de 28 EU-lidstaten. Afhankelijk van welk EU-programma een bepaald project financiert, kunnen er ook andere landen bij betrokken worden (meer informatie in dit informatieblad).

Onderdanen van derde landen hebben niet noodzakelijk alle rechten om in een ander EU-land te verblijven. Het is de verantwoordelijkheid van de deelnemende organisatie om ervoor te zorgen dat de personen die zij willen inschakelen voor een project over de nodige rechten beschikken.

Jongeren die zich opgeven voor het Europees Solidariteitskorps, moeten de missieverklaring en de beginselen van het Europees Solidariteitskorps onderschrijven. Inschrijven is eenvoudig en kan gebeuren op een specifieke webpagina via de Europese Jongerensite op: www.europa.eu/solidarity-corps.

Wordt bij inschrijving een plaats gegarandeerd?

Alle ingeschreven jongeren kunnen deelnemen aan een algemene online-opleiding en aan gemeenschapsvormende activiteiten, die mogelijk in hun lokale gemeenschap plaatsvinden. Bij inschrijving wordt de deelname aan een project echter niet gegarandeerd. Dit hangt af van de begroting, de beschikbaarheid van projecten en de belangstelling van de kandidaten.

Het voorstel voorziet wel in solidariteitsprojecten die ingeschreven jongeren de mogelijkheid bieden zelf actie te ondernemen en hun ideeën voor solidariteit op lokaal niveau uit te voeren in plaats van te wachten tot een plaats wordt aangeboden.

Aan welke eisen moeten organisaties voldoen?

Deelnemende organisaties worden (door de nationale Erasmus+-agentschappen of, afhankelijk van het profiel, door het Uitvoerend Agentschap onderwijs, audiovisuele media en cultuur i) zorgvuldig beoordeeld en moeten zich ertoe verbinden het handvest van het Europees Solidariteitskorps na te leven, waarin zij beloven de persoonlijke en professionele ontwikkeling van de deelnemers aan het Europees Solidariteitskorps te bevorderen, veilige en fatsoenlijke werkomstandigheden te waarborgen, passende opleidingen te verstrekken en de deelnemers de nodige vaardigheden aan te leren voor de uitvoering van hun werk. Het voorstel voorziet ook in een nieuw kwaliteitskeurmerk voor organisaties die plaatsen in het kader van het Europees Solidariteitskorps aanbieden.

Hoe verloopt het koppelingsproces?

Wanneer jongeren zich via de Europese jongerensite voor het Europees Solidariteitskorps inschrijven, kunnen zij, naast informatie over hun opleiding, werkervaring en persoonlijke interesse, ook aanduiden bij welke soort projecten zij graag betrokken worden, in welke landen zij graag geplaatst worden en wanneer zij beschikbaar zijn om deel te nemen. Zij kunnen de soort activiteit uitkiezen en hun belangstelling kenbaar maken om op specifieke gebieden van solidariteit deel te nemen.

Wanneer jongeren zich aanmelden, kunnen zij ook de specifieke ervaring en kennis belichten die zij voor het Europees Solidariteitskorps zouden inzetten, zoals op het gebied van werken met vluchtelingen, kinderen, ouderen en mensen met een handicap, onderwijs, eerste hulp, media, muziek, kunst, bouw, ingenieurswerk, projectbeheer en andere.

De organisaties krijgen de mogelijkheid om kandidaten uit te kiezen van wie de motivatie, interesse en vaardigheden het best beantwoorden aan hun behoeften. Het staat de deelnemers vrij een aanbod van een organisatie te aanvaarden of te weigeren.

Welke kosten worden gedekt door de verschillende soorten plaatsingen?

Voor een vrijwilliger worden de verblijfskosten (bijvoorbeeld de kosten voor voeding, onderdak en zakgeld van maximum 155 euro per maand), de reiskosten en verzekeringskosten gedekt.

In het kader van banen wordt een arbeidsovereenkomst gesloten en worden lonen vastgesteld in overeenstemming met de nationale wetten, regelgeving en collectieve overeenkomsten die in het land waar het werk wordt uitgevoerd, van kracht zijn.

Stagiairs moeten een schriftelijke overeenkomst sluiten en krijgen van de gastorganisatie een vergoeding. De beginselen van het kwaliteitskader voor stages vormen de leidraad voor de in het kader van het Korps aangeboden stages.

Naast die vergoeding voorziet het voorstel in een financiële tegemoetkoming in de reiskosten voor zowel banen als stages. Voor kansarme jongeren is in een extra financiële bijdrage voorzien om eventuele aanvullende kosten te dekken. Het korps dekt ook bepaalde kosten van de deelnemende organisaties. Dit kan gaan om een financiële bijdrage in personeelskosten of om specifieke opleidingen en mentoring.

Mogen organisaties de deelnemers een bijdrage voor deelname aanrekenen?

Nee. Individuen en entiteiten mogen geen enkele financiële bijdrage of vergoeding vragen in verband met de selectie voor deelname aan een project.

Hoe zit het met de verzekeringsdekking en de sociale zekerheid?

Het voorstel voorziet in aanvullende ziekte- en ongevallenverzekeringen voor deelnemers met betrekking tot uitgaven die nog niet worden gedekt door de Europese ziekteverzekeringskaart of andere verzekeringsstelsels waaronder deelnemers mogelijk vallen.

Wat betreft banen en stages en de daaraan verbonden sociale zekerheid, gelden bepaalde bijzondere regels in overeenstemming met de nationale wet- en regelgeving en collectieve overeenkomsten van het land waar de activiteit wordt uitgevoerd.

Kunnen de deelnemers taalondersteuning krijgen?

Ja. De deelnemers aan het Europees solidariteitsfonds die een aanbod voor een grensoverschrijdende plaats aanvaarden, krijgen toegang tot een onlinetaalcursus. Daarmee kunnen zij hun vaardigheden in de vreemde taal die zij zullen gebruiken om hun werk in het buitenland te verrichten, beoordelen en verbeteren.

Wat voor certificaat ontvangen de deelnemers?

Deelnemers aan het Europees Solidariteitskorps ontvangen het certificaat van het Europees solidariteitsfonds zodra hun activiteit is afgerond. Hiermee worden de kennis, vaardigheden en competenties die tijdens de activiteit zijn verworven, in kaart gebracht en gedocumenteerd.

Wanneer treedt de verordening inzake het Europees Solidariteitskorps in werking?

De ontwerpverordening moet nu door het Europees Parlement i en de Raad i worden goedgekeurd alvorens zij in werking kan treden. De Commissie stelt voor de verordening in werking te laten treden met ingang van 1 januari 2018. De EU-instellingen hebben zich er in hun gezamenlijke verklaring toe verbonden de wetgeving vóór het einde van het jaar vast te stellen.

MEMO/17/1370

---