Coronavirus: Commissie presenteert richtsnoeren voor de uitvoering van EU-regels inzake asiel- en terugkeerprocedures en hervestiging

De Commissie heeft vandaag richtsnoeren vastgesteld voor de uitvoering van de EU-regels inzake asiel- en terugkeerprocedures en hervestiging in het kader van de coronavirus-pandemie. Hiermee geeft zij gehoor aan het verzoek van de lidstaten om adviezen voor het waarborgen van de continuïteit van de procedures en de eerbiediging van, in ieder geval, de grondrechten. De richtsnoeren zijn opgesteld met steun van het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken i (EASO) en het Europees Grens- en kustwachtagentschap (Frontex i) en in samenwerking met nationale autoriteiten.

Vicevoorzitter voor de bevordering van onze Europese levenswijze, Margaritis Schinas i: “De pandemie heeft rechtstreekse gevolgen voor de wijze waarop de EU-regels inzake asiel en terugkeer ten uitvoer worden gelegd en heeft een verstorend effect op het hervestigingsproces. Vandaag ondersteunen we de lidstaten door richtsnoeren aan te reiken om de continuïteit van procedures zoveel mogelijk te waarborgen door de flexibiliteit van de EU-regels te benutten en daarbij de gezondheid en rechten van de mensen ten volle te beschermen. Onze levenswijze mag de afgelopen weken dan ingrijpend zijn veranderd - onze waarden en beginselen moeten we hoog houden.”

Europees commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson i: “Ook in een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid moeten we individuele grondrechten waarborgen. De Commissie erkent ten volle de moeilijkheden die de lidstaten in de huidige situatie ondervinden. In de richtsnoeren geven wij praktische adviezen en daarbij houden we rekening met de legitieme zorgen en de beperkingen van de lidstaten. Bij elke maatregel die op het gebied van asiel, hervestiging en terugkeer wordt getroffen, moet ook volledig rekening worden gehouden met de maatregelen ter bescherming van de gezondheid die de lidstaten hebben ingevoerd om de verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Kwetsbare personen - met name niet-begeleide minderjarigen - en gezinnen dienen bijzondere zorg en aandacht te krijgen.

Asielprocedures

Gezondheidsmaatregelen die ertoe dienen de sociale interactie tussen het asielpersoneel en de asielzoekers te beperken, hebben gevolgen voor de asielprocedures. Er moet gebruik worden gemaakt van de flexibiliteit die de EU regels bieden:

• - 

  Het registreren en verwerken van verzoeken moet doorgaan. Er moet maximale flexibiliteit worden toegestaan waar het gaat om uiterste termijnen en de duur van de verwerking en behandeling van verzoeken. Vertragingen bij de registratie mogen er echter niet toe leiden dat asielzoekers verstoken blijven van opvangvoorzieningen.
• - 

  Voor een persoonlijk onderhoud kunnen specifieke oplossingen worden gevonden (zoals een videoconferentie); zo nodig kan het onderhoud zelfs achterwege worden gelaten.
• - 

  Dublinverordening: Nauwe samenwerking tussen de lidstaten is van fundamenteel belang voor de goede werking van het Dublinsysteem. De Commissie moedigt alle lidstaten aan de overdracht van asielzoekers te hervatten, zodra dat in het licht van de actuele ontwikkelingen praktisch uitvoerbaar is. Voordat de lidstaten overgaan tot een overdracht, moeten zij rekening houden met de situatie ten gevolge van het coronavirus, onder andere wanneer het gezondheidssysteem in de verantwoordelijke lidstaat onder zware druk staat. Als overdrachten naar de lidstaat die normaal gezien verantwoordelijk is, niet binnen de gestelde termijn kunnen plaatsvinden, kunnen lidstaten nog altijd bilateraal besluiten om de overdrachten op een latere datum uit te voeren. Die oplossing verdient bijvoorbeeld aanbeveling als het om niet-begeleide minderjarigen en gezinshereniging gaat. De Commissie en het EASO zijn bereid de samenwerking tussen de lidstaten te vergemakkelijken.
• - 

  Opvangvoorzieningen: quarantaine- en afzonderingsmaatregelen moeten redelijk, evenredig en niet-discriminerend zijn. Asielzoekers moeten de nodige gezondheidszorg ontvangen.Asielzoekers in bewaring moeten toegang tot ruimten in de open lucht houden en eventuele beperkingen, zoals wat betreft bezoek, moeten zorgvuldig worden toegelicht.
• - 

  Nemen van vingerafdrukken: Wanneer het als gevolg van maatregelen ter bescherming van de volksgezondheid niet mogelijk is de vingerafdrukken van een asielzoeker te nemen, dienen de lidstaten deze vingerafdrukken volgens de Eurodac-verordening zo spoedig mogelijk en uiterlijk 48 uur nadat die gezondheidsredenen zijn weggevallen, af te nemen.

Hervestiging:

De uitbraak van het coronavirus heeft tot een ernstige verstoring van de hervestigingsoperaties geleid. Zowel de lidstaten als de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de vluchtelingen en de Internationale Organisatie voor Migratie hebben de hervestigingsoperaties tijdelijk opgeschort. Voorbereidende activiteiten moeten zo veel mogelijk worden voortgezet, zodat de hervestigingsoperaties vlot kunnen worden hervat. De Commissie zal de lidstaten blijven ondersteunen bij het nakomen van hun toezeggingen voor 2020 en zich met betrekking tot de uitvoeringsperiode flexibel opstellen.

Terugkeer

De maatregelen die wereldwijd worden genomen om de pandemie in te perken, hebben aanzienlijke gevolgen voor de terugkeer. Ondanks de tijdelijke verstoring als gevolg van het coronavirus, dienen de werkzaamheden op het gebied van terugkeer naar derde landen te worden voortgezet. Met name de activiteiten die ondanks de beperkende maatregelen kunnen worden uitgevoerd, moeten doorgang vinden, zodat de terugkeeroperaties te zijner tijd vlot kunnen worden hervat. Vrijwillige terugkeer moet juist nu prioriteit krijgen, mede omdat het gezondheids- en veiligheidsrisico daarbij lager is. Frontex staat paraat om de lidstaten bij te staan bij de organisatie van vluchten. De nauwe samenwerking en contacten met derde landen op het gebied van de identificatie, de documentatie en de terugkeer van hun onderdanen moeten ook worden voortgezet. Wat betreft bewaring in afwachting van uitzetting mogen de tijdelijke beperkingen gedurende de pandemie niet zo worden geïnterpreteerd als zouden deze automatisch tot de conclusie leiden dat er in geen enkel geval een redelijk vooruitzicht op verwijdering meer is. De Commissie verzoekt de lidstaten om elk geval afzonderlijk te onderzoeken om te bepalen of er nog een redelijk vooruitzicht op verwijdering bestaat en vervolgens een beslissing te nemen over passende maatregelen.

Achtergrond

Op 16 maart 2020 heeft de Commissie de staatshoofden en regeringsleiders opgeroepen om voor een periode van aanvankelijk 30 dagen een tijdelijke beperking van niet-essentiële reizen naar de EU in te voeren. De leiders hebben zich op 17 maart achter deze oproep geschaard en alle EU-lidstaten (met uitzondering van Ierland) en de Schengenlanden buiten de EU hebben sindsdien nationale besluiten genomen om deze reisbeperking ten uitvoer te leggen. Personen die internationale bescherming behoeven of om andere humanitaire redenen reizen, zijn van de reisbeperking vrijgesteld, overeenkomstig het beginsel van non-refoulement.

Deze richtsnoeren zullen worden aangevuld met specifieke thematische bijeenkomsten die door EU-agentschappen worden georganiseerd om de lidstaten praktisch adviezen te geven en om de uitwisseling van beste praktijken te vergemakkelijken.

Nadere informatie

Richtsnoeren betreffende de uitvoering van de relevante EU-bepalingen op het gebied van asiel en terugkeer en betreffende hervestigingsprocedures

Richtsnoeren betreffende de toepassing van de tijdelijke beperking van niet-essentiële reizen naar de EU