Commissie geeft groen licht voor steunregeling van 25 miljoen voor onderzoek in verband met het coronavirus in Wallonië

De Europese Commissie i heeft toestemming gegeven voor een Belgische steunregeling van 25 miljoen EUR voor onderzoek en ontwikkeling (O&O) in verband met het coronavirus in Wallonië. De regeling werd goedgekeurd op grond van het tijdelijke steunkader dat de Commissie op 19 maart 2020 heeft goedgekeurd en dat op 3 april en 8 mei 2020 is gewijzigd.

Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager i, belast met het mededingingsbeleid: “Deze Belgische regeling van 25 miljoen EUR zal activiteiten op het gebied van onderzoek en ontwikkeling ondersteunen die nodig zijn om oplossingen te vinden voor de huidige gezondheidscrisis ten gevolge van de uitbraak van het coronavirus. We blijven nauw samenwerken met de lidstaten om ervoor te zorgen dat nationale steunmaatregelen op gecoördineerde en doeltreffende wijze en in overeenstemming met de EU-regels kunnen worden uitgevoerd.”

De Waalse steunmaatregelen

België heeft bij de Commissie op grond van het tijdelijke steunkader een regeling van 25 miljoen EUR aangemeld om coronavirus-gerelateerde O&O-activiteiten in Wallonië te ondersteunen. De overheidssteun zal worden verleend in de vorm van directe subsidies en terugbetaalbare voorschotten. De regeling staat open voor alle in Wallonië actieve bedrijven die O&O-projecten kunnen uitvoeren die relevant zijn voor de uitbraak van het coronavirus.

Het doel van de regeling is het vinden van oplossingen om te reageren op de huidige gezondheidscrisis, onder meer door middel van diagnostische oplossingen en de ontwikkeling en validering van behandelingen en vaccins.

De Commissie is tot de bevinding gekomen dat deze regeling voldoet aan de voorwaarden van het tijdelijke steunkader. De steun zal met name 80% van de relevante O&O-kosten voor kmo's dekken, en 60% voor grote ondernemingen. Voorts zullen op grond van de regeling alle resultaten van de onderzoeksactiviteiten beschikbaar worden gesteld voor derden in de Europese Economische Ruimte door middel van niet-exclusieve licenties.

De Commissie concludeerde dat de steunregeling noodzakelijk, passend en evenredig is om de gezondheidscrisis te bestrijden, en in overeenstemming is met artikel 107, lid 3, onder c), VWEU en de voorwaarden van het tijdelijke steunkader.

Op basis hiervan heeft de Commissie, op grond van de EU-staatssteunregels, toestemming gegeven voor de maatregel.

Achtergrond

De Commissie heeft een tijdelijk steunkader aangenomen waarmee de lidstaten de ruimte krijgen om maximaal gebruik te maken van de flexibiliteit die de staatssteunregels bieden om de economie te stutten bij deze uitbraak van het coronavirus. Het tijdelijke steunkader, als gewijzigd op 3 april en 8 mei 2020, voorziet in de volgende vormen van steun die de lidstaten kunnen toekennen:

• i) 

  Directe subsidies, kapitaalinjecties, selectieve belastingvoordelen en voorschotten tot maximaal 100 000 EUR per onderneming in de primaire landbouwsector, 120 000 EUR per onderneming in de visserij- en aquacultuursector en 800 000 EUR voor ondernemingen in alle overige sectoren. Dit moet hun dringende liquiditeitsbehoeften helpen te dekken. De lidstaten kunnen ook — tot een nominaal bedrag van 800 000 EUR per onderneming — renteloze leningen of garanties verstrekken om 100% van het kredietrisico van de lening te dekken. In de landbouwsector ligt deze bovengrens bij 100 000 EUR en in de visserij- en aquacultuursector bij 120 000 EUR.

• ii) 

  Staatsgaranties voor leningen aangegaan door ondernemingen die ervoor moeten zorgen dat banken krediet blijven verstrekken aan cliënten die dat nodig hebben. Deze staatsgaranties kunnen tot 90% van het risico dekken van leningen om ondernemingen te helpen dringende werkkapitaal- en investeringsbehoeften te dekken.

• iii) 

  Overheidsleningen met rentesubsidie voor ondernemingen (senior schuld en achtergestelde schuld) waarmee ondernemingen tegen een voordelig rentetarief kunnen lenen. Deze leningen kunnen ondernemingen helpen om dringende werkkapitaal- en investeringsbehoeften te dekken.

• iv) 

  Banken die staatssteun doorgeven aan de reële economie krijgen de verzekering dat die steun als directe steun voor de cliënten van de bank wordt beschouwd — en niet voor de bank zelf. Ook wordt houvast geboden over de vraag hoe ervoor te zorgen dat de verstoring van de concurrentie tussen banken tot een minimum beperkt blijft.

• v) 

  Kortlopende publieke exportkredietverzekering voor alle landen, zonder dat de betrokken lidstaat hoeft aan te tonen dat het land in kwestie tijdelijk “onverhandelbaar” is.

• vi) 

  Steun voor onderzoek en ontwikkeling (O&O) in verband met het coronavirus, in de vorm van directe subsidies, terugbetaalbare voorschotten of belastingvoordelen, om de huidige gezondheidscrisis te bestrijden. Een opslag kan worden toegestaan voor grensoverschrijdende samenwerkingsprojecten tussen lidstaten.

• vii) 

  Steun voor het bouwen en opschalen van testfaciliteiten voor het ontwikkelen en testen van producten (zoals vaccins, beademingsapparaten en beschermende kleding) die kunnen worden ingezet in de strijd tegen de uitbraak van het coronavirus. Dit geldt voor alle fasen tot de eerste industriële toepassing. De steun kan worden verleend in de vorm van directe subsidies, belastingvoordelen, terugbetaalbare voorschotten en volledige garanties tegen verliezen. Ondernemingen kunnen een opslag krijgen wanneer hun investering wordt gesteund door meer dan één lidstaat en wanneer de investering is voltooid binnen twee maanden nadat de steun is toegekend.

• viii) 

  Steun voor de productie van producten om de uitbraak van het coronavirus te bestrijden in de vorm van directe subsidies, belastingvoordelen, terugbetaalbare voorschotten en volledige garanties tegen verliezen. Ondernemingen kunnen een opslag krijgen wanneer hun investering wordt gesteund door meer dan één lidstaat en wanneer de investering is voltooid binnen twee maanden nadat de steun is toegekend.

• ix) 

  Gerichte steun in de vorm van belastinguitstel en/of opschorting van socialezekerheidsbijdragen voor de bedrijfstakken, regio's of voor de soorten ondernemingen die het hardst door de uitbraak worden getroffen.

• x) 

  Gerichte steun in de vorm van loonsubsidies voor werknemers voor de ondernemingen in de bedrijfstakken of regio's die het meeste te lijden hebben van de uitbraak van het coronavirus, en die anders personeel zouden moeten ontslaan.

• xi) 

  Gerichte herkapitalisatiesteun voor niet-financiële ondernemingen, als er geen andere geschikte oplossing voorhanden is. Er is voorzien in waarborgen om buitensporige verstoringen van de concurrentie in de eengemaakte markt te vermijden: voorwaarden qua noodzaak, geschiktheid en omvang van de maatregel; voorwaarden inzake de toelating van de Staat in het kapitaal van ondernemingen en de vergoeding; voorwaarden inzake de exit van de Staat uit het kapitaal van de betrokken ondernemingen; voorwaarden inzake governance, waaronder een verbod op dividenduitkeringen en plafonds voor de lonen van het senior management; verbod op kruissubsidiëring en verwerving en aanvullende maatregelen om verstoringen van de concurrentie te beperken; verplichtingen op het gebied van transparantie en rapportage.

Het tijdelijke steunkader biedt de lidstaten de mogelijkheid om alle steunmaatregelen onderling te combineren. Deze mogelijkheid geldt echter niet voor leningen en garanties voor dezelfde lening of voor een overschrijding van de drempels van het tijdelijke steunkader. De lidstaten kunnen ook alle steunmaatregelen die zij op grond van het tijdelijke steunkader toekennen, combineren met de bestaande mogelijkheden om een onderneming zgn. de-minimissteun toe te kennen. De maxima zijn hier: 25 000 EUR over drie belastingjaren voor ondernemingen uit de primaire landbouwsector, 30 000 EUR over drie belastingjaren voor ondernemingen in de visserij- en aquacultuursector en 200 000 EUR over drie belastingjaren voor ondernemingen in alle overige sectoren. Tegelijkertijd moeten de lidstaten zich ertoe verbinden ongeoorloofde cumulatie van steunmaatregelen voor dezelfde ondernemingen te vermijden, zodat de steun beperkt blijft tot het dekken van hun werkelijke behoeften.

Voorts biedt het tijdelijke steunkader een aanvulling op de vele andere mogelijkheden die de lidstaten nu reeds hebben om, met inachtneming van de EU-staatssteunregels, de sociaal-economische gevolgen van de uitbraak van het coronavirus te verlichten. Op 13 maart 2020 heeft de Commissie een mededeling over een gecoördineerde economische respons op de uitbraak van COVID-19 aangenomen, waarin deze mogelijkheden worden uiteengezet. De lidstaten kunnen bijvoorbeeld algemeen geldende wijzigingen doorvoeren ten gunste van ondernemingen (bv. betalingsuitstel voor belastingen of subsidiëring van werktijdverkorting in alle sectoren); die wijzigingen vallen niet onder de staatssteunregels. Ook kunnen zij ondernemingen voor geleden schade compenseren wanneer die schade het gevolg is van en rechtstreeks veroorzaakt is door de uitbraak van het coronavirus.

Het tijdelijke steunkader zal van kracht blijven tot eind december 2020. Aangezien solventieproblemen zich in de loop van de crisis pas in een later stadium kunnen voordoen, heeft de Commissie deze termijn alleen voor herkapitalisatiemaatregelen verlengd tot eind juni 2021. Om de nodige rechtszekerheid te garanderen, zal de Commissie vóór die datums nagaan of het tijdelijke steunkader moet worden verlengd.

De niet-vertrouwelijke versie van dit besluit komt, zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost, onder zaaknummer SA.57173 beschikbaar in het staatssteunregister op de website van DG Concurrentie van de Commissie. Een overzicht van de recentste staatssteunbesluiten die op internet en in het EU-Publicatieblad zijn gepubliceerd, is te vinden in de elektronische nieuwsbrief State Aid Weekly e-News.

Meer informatie over het tijdelijke steunkader en over andere maatregelen die de Commissie heeft genomen om de economische impact van de coronapandemie op te vangen, is hier te vinden.