Een Unie van gelijkheid: Europese Commissie presenteert strategie voor de rechten van personen met een handicap 2021-2030
Vandaag presenteert de Europese Commissie een ambitieuze strategie voor de rechten van personen met een handicap 2021-2030 om zowel in de EU als daarbuiten hun volledige participatie in de samenleving, op voet van gelijkheid met anderen, te waarborgen in overeenstemming met het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, waarin gelijkheid en non-discriminatie zijn vastgelegd als hoekstenen van het EU-beleid.
Personen met een handicap hebben net als ieder ander het recht om deel te nemen aan alle aspecten van het leven. Hoewel de afgelopen decennia vooruitgang is geboekt op het gebied van toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid, recreatieve activiteiten en deelname aan het politieke leven, blijven er nog veel obstakels bestaan. Het is tijd om op Europees niveau de inspanningen op te voeren.
De nieuwe strategie bouwt voort op haar voorganger, de Europese strategie inzake handicaps 2010-2020, en draagt bij tot de uitvoering van de Europese pijler van sociale rechten - waarvoor de Commissie deze week een actieplan zal goedkeuren - bij wijze van kompas voor werkgelegenheid en sociaal beleid in Europa. De strategie ondersteunt de uitvoering door de EU en haar lidstaten van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap, zowel op EU- als op nationaal niveau.
Vicevoorzitter voor Waarden en Transparantie Vera Jourová i: “Onze inspanningen moeten zich voornamelijk richten op de bescherming van de rechten van personen met een handicap, ook in onze respons op het coronavirus. Personen met een handicap behoren tot degenen die het hardst door de COVID-19-crisis zijn getroffen. We moeten ervoor zorgen dat de levenskwaliteit van personen met een handicap verbetert en dat hun rechten worden gewaarborgd!”
“Het Europese project is van meet af aan gericht geweest op het wegnemen van belemmeringen, zoals ook blijkt uit ons motto: “Eenheid in verscheidenheid”. Veel personen met een handicap stuiten echter nog steeds op obstakels, bijvoorbeeld bij het zoeken naar een baan of bij het gebruik van het openbaar vervoer”, aldus commissaris voor Gelijkheid, Helena Dalli i. Zij voegt hieraan toe: “Personen met een handicap moeten in gelijke mate kunnen deelnemen aan alle aspecten van het leven. Zelfstandig wonen, leren in een inclusieve omgeving en werken onder passende voorwaarden zijn de voorwaarden die we voor alle burgers moeten garanderen, zodat zij zich optimaal kunnen ontplooien en een volwaardig leven kunnen leiden.”
Bevorderen van gelijke participatie en non-discriminatie
De strategie voor de komende tien jaar schetst de sleutelinitiatieven rond drie hoofdthema's:
-
-EU-rechten: Personen met een handicap hebben net als andere EU-burgers evengoed het recht om naar een ander land te verhuizen of deel te nemen aan het politieke leven. Voortbouwend op de ervaring die is opgedaan met het proefproject dat in acht landen loopt, zal de Europese Commissie tegen eind 2023 een EU-gehandicaptenkaart voor alle EU-landen voorstellen om de wederzijdse erkenning van de invaliditeitsstatus tussen de lidstaten te vergemakkelijken, zodat gehandicapten hun recht op vrij verkeer kunnen uitoefenen. De Commissie zal ook nauw samenwerken met de lidstaten om ervoor te zorgen dat personen met een handicap in 2023 deelnemen aan het verkiezingsproces.
-
-Zelfstandig wonen en autonomie: Personen met een handicap hebben het recht om zelfstandig te wonen en te kiezen waar en met wie zij willen leven. Om zelfstandig wonen en inclusie in de gemeenschap te ondersteunen, zal de Commissie richtsnoeren ontwikkelen en een initiatief lanceren om de sociale dienstverlening voor personen met een handicap te verbeteren.
-
-Non-discriminatie en gelijke kansen: De strategie is erop gericht personen met een handicap te beschermen tegen elke vorm van discriminatie en geweld. Zij moet zorgen voor gelijke kansen en gelijke toegang wanneer het gaat om justitie, onderwijs, cultuur, sport en toerisme. Er moet ook gelijke toegang tot alle gezondheidsdiensten en werkgelegenheid worden gewaarborgd.
Het is onmogelijk om op voet van gelijkheid met anderen deel te nemen aan de samenleving wanneer je fysieke of virtuele omgeving niet toegankelijk is. Dankzij een solide rechtskader van de EU (bv. de Europese toegankelijkheidswet, de richtlijn inzake webtoegankelijkheid, passagiersrechten) is de toegang verbeterd, maar veel gebieden zijn nog steeds niet geregeld op EU-niveau en de toegankelijkheid van gebouwen, openbare ruimten en bepaalde vervoerswijzen is variabel. Daarom zal de Europese Commissie in 2022 een Europees kenniscentrum “AccessibleEU” opzetten om een kennisbasis op te bouwen met informatie en goede praktijken op het gebied van toegankelijkheid in alle sectoren.
Uitvoering van de strategie: nauwe samenwerking met de EU-landen en integratie in intern en extern beleid
Om de ambities van de strategie waar te maken, is een sterke inzet van alle lidstaten nodig. De EU-landen spelen een belangrijke rol bij de uitvoering van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. De Commissie zal een gehandicaptenplatform oprichten, dat nationale autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van het Gehandicaptenverdrag, organisaties van personen met een handicap en de Commissie zal samenbrengen om de uitvoering van de strategie te ondersteunen en de samenwerking en uitwisseling in verband met de uitvoering van het verdrag te verbeteren. Dit platform zal een uitgebreide online-aanwezigheid hebben en de continuïteit van de activiteiten gedurende het hele jaar waarborgen. Personen met een handicap zullen deel uitmaken van de dialoog en van het uitvoeringsproces van de strategie voor de rechten van personen met een handicap 2021-2030. De Commissie zal kwesties inzake handicaps in alle beleidsmaatregelen en belangrijke initiatieven van de EU integreren. Omdat de rechten van personen met een handicap niet ophouden aan de grenzen van Europa, zal de Commissie de rechten van personen met een handicap wereldwijd bevorderen. Met deze strategie zal de EU haar rol als pleitbezorger van de rechten van personen met een handicap versterken. De EU zal gebruikmaken van instrumenten zoals technische bijstand en financiële programma's, ondersteuning via EU-delegaties, politieke dialogen en werkzaamheden in multilaterale fora om partnerlanden te ondersteunen bij hun inspanningen om het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap uit te voeren. Zij zal ook richtsnoeren verstrekken om bij de uitvoering van de duurzameontwikkelingsdoelstellingen rekening te houden met de inclusie van personen met een handicap.
Achtergrond
Zoals commissievoorzitter Von der Leyen heeft aangekondigd, draagt de strategie voor de rechten van personen met een handicap 2021-2030 - samen met de strategie voor gelijkheid van lhbtiq'ers 2020-2025, het EU-actieplan tegen racisme 2020-2025, de strategie voor gendergelijkheid 2020-2025 en het strategische EU-kader voor de Roma - bij tot het totstandbrengen van een Unie van gelijkheid.
Het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap (Gehandicaptenverdrag), dat in 2006 door de VN werd aangenomen, betekende een doorbraak voor de rechten van personen met een handicap: alle lidstaten zijn partij bij het Gehandicaptenverdrag en het is het eerste mensenrechtenverdrag waarbij ook de EU partij werd. De partijen bij het Verdrag zijn verplicht de mensenrechten van alle personen met een handicap te bevorderen, te beschermen en te eerbiedigen en hun gelijkheid voor de wet te waarborgen. Met deze strategie biedt de Commissie een kader om de acties van de EU en de lidstaten ter uitvoering van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap te ondersteunen.
De Europese strategie inzake handicaps 2010-2020 heeft de weg vrijgemaakt voor een onbelemmerd Europa, dankzij richtlijnen zoals de Europese toegankelijkheidswet, die vereist dat belangrijke producten en diensten zoals telefoons, computers, e-boeken, bankdiensten en elektronische communicatie toegankelijk en bruikbaar zijn voor personen met uiteenlopende handicaps. De EU-wetgeving inzake passagiersrechten zorgt ervoor dat personen met een handicap toegang hebben tot vervoer over de weg, door de lucht, per spoor en over zee. Via beleid voor internationale samenwerking heeft de EU ook wereldwijd het voortouw genomen bij de bevordering van inclusie en volledige participatie van personen met een handicap.
Meer informatie
Gemakkelijk leesbare versie: strategie voor personen met een handicap 2021-2030
V&A: strategie voor de rechten van personen met een handicap 2021-2030
Informatieblad: strategie voor de rechten van personen met een handicap 2021-2030
Meer informatie over EU-initiatieven voor personen met een handicap