LIAM
‘Als ik politici hoor over plannen voor 2025 of 2026, dan denk ik: ‘Hartstikke mooi!’, maar dan ben ik er helemaal niet meer’. Die woorden van Liam van 17 kwamen vanmiddag wel even bij me binnen. Om de plek te zien waar hij nu woont, bezocht ik hem in Leiden bij Xenia. Een logeerhuis en hospice voor jonge mensen tussen de 16 en 40 jaar.
Liam is helaas ongeneeslijk ziek, maar deze toffe gast zit vol goede ideeën. Over de SP, maar vooral over hoe we ons zorgsysteem anders moeten organiseren. Door alle ziekenhuisbezoeken zag hij met eigen ogen waar verpleegkundigen tegenaan liepen. Bijvoorbeeld bij het toedienen van medicijnen: het liefst zo goedkoop mogelijk. Eerst een paracetamolletje, daarna pas duurdere pijnstillers. Niet de juiste zorg, maar de kosten staan voorop. En natuurlijk merkt hij ook de bureaucratische rompslomp waar medewerkers bij Xenia zelf mee te maken hebben. In de Tweede Kamer kletsen ze zich een slag in de rondte, maar voordat een meerderheid van de Kamerleden inziet dat dit niet zo langer gaat, ben ik er allang niet meer zei hij me.
Jacqueline, oprichtster van Xenia, zette deze hospice speciaal voor jongeren op, maar niet zonder slag of stoot. Op alle mogelijke manieren werkt dit zorgsysteem van marktwerking en concurrentie goede initiatieven zoals deze tegen. Verzekeraars die weigeren te betalen, gemeenten die hun handen er vanaf trekken, indicaties die leiden tot te weinig zorg. Vaak zie ik mensen die verontwaardigd zijn: hoezo komen dit soort goede initiatieven niet goed van de grond? Maar eigenlijk is het hartstikke logisch.
In Nederland is een deel van de zorg bewust aan de markt gelaten via zorgverzekeraars. Die concurreren tegen elkaar voor de laagste prijs en zijn het liefst zo min mogelijk geld kwijt. Gevolg is dat de menselijke maat uit onze zorg verdwijnt: niet wat mensen nodig hebben, maar wat zorgverzekeraars het minste geld kost staat voorop. Via verschillende wetten wordt dit ingewikkelde systeem in stand gehouden. Alles moet betaald worden uit verschillende potjes, en als het daar niet in past - zoals deze specifieke zorg voor jongeren - moet je tegen de stroom inroeien om te kunnen blijven bestaan. Liberalen van D66 en de VVD zijn tevreden met dit systeem, maar gelukkig komt er steeds meer kritiek.
In plaats van verschillende zorgverzekeraars met verschillende polissen, moeten we toe naar 1 Nationaal ZorgFonds. Heb je voor een langere tijd zorg nodig dan maken we dat zo makkelijk mogelijk zonder overbodige bureaucratie. Het is niet moeilijk, maar een politieke keuze hoe je onze zorg organiseert. Het is aan ons om de sociale strijd voor die verandering aan te voeren.