Herdenking Estland in het teken van Georgië

De zingende revolutie, zo noemen de Esten hun vreedzame verzet tegen het communisme aan het einde van de jaren tachtig. Samen met de twee andere Baltische Sovjetrepublieken Letland en Litouwen organiseerden de Esten tal van protestacties die in 1991 werden bekroond met hun onafhankelijkheid. Deze zomer is het twintig jaar geleden dat duizenden Esten spontaan protestliederen zongen tijdens een songfestival, en zo een begin maakten met hun zingende revolutie. In de hoofdstad Tallinn werd de gebeurtenis herdacht en opnieuw beleefd.

In een park aan de zee, niet ver buiten het centrum van de Estse hoofdstad Tallinn, hebben zich dinsdagvond naar schatting zo'n 100.000 Esten verzameld om de Estse onafhankelijkheidsdag te vieren, maar ook om nog eens stil te staan bij die gebeurtenis van twintig jaar geleden. Estland en de andere Baltische landen maakten toen nog deel uit van de Sovjet-Unie, en lieten zich inspireren door de perestrojka en glasnost van toenmalig Sovjetpresident Michail Gorbatsjov.

Destijds ontstonden ludieke protesten tegen het Sovjetregime, zoals een honderden kilometers lange menselijke ketting langs de hoofdsteden van de Baltische landen. En in een stadion begonnen tienduizenden Esten in de zomer van 1988 protestliederen te zingen. Geen anjer- of rozenrevolutie, maar een zingende revolutie dus, want zingen zit de Esten in het bloed.

Georgië

Maar veel aanwezigen herinneren zich het emotionele zangprotest van destijds niet, omdat zij te jong zijn om deze periode (bewust) te hebben meegemaakt. Volgens de 25-jarige Tenn, die de oorspronkelijk protesten als kleuter meemaakte, zijn veel jongeren nu naar het concert gekomen om Georgië te steunen.

Estland, net als Georgië een klein buurland van Rusland, voelt zich mede vanwege die overeenkomst politiek nauw verbonden met de Kaukasische republiek. De Estse president Ilves reisde vorige week met zijn collega's uit Litouwen en Polen naar Tbilisi om zijn steun aan Georgië te betuigen. Ook stuurde Estland hulpverleners naar het oorlogsgebied.

Oorlogsmonument

Georgië en Estland hebben onderling een hechte politieke relatie én delen een problematische relatie met buurland Rusland. Vorig jaar verslechterden de relaties met Rusland, nadat Estland een Russisch oorlogsmonument uit de binnenstad had laten verwijderen.

Voor veel Esten bewijzen de gebeurtenissen op de Kaukasus dat Rusland nog steeds in staat is tot imperialistisch gedrag, dat het er niet voor terugdeinst zijn buurlanden binnen te vallen. Volgens een onderzoek zou een groot deel van de Estse bevolking denken dat de gebeurtenissen in Georgië ook de Russische dreiging richting Estland hebben vergroot. Dat is vooral een gevoelen onder de autochtonen, en niet onder de Russen in Estland, die iets meer dan 25% van de bevolking uitmaken.

Praagse Lente

De situatie in Georgië heeft deze herdenking een extra betekenis gegeven, en laat zien dat vrijheid nog steeds geen vanzelfsprekendheid is, zei de Estse president Toomas Hendrik Ilves tijdens de bijeenkomst.

"Veertig jaar geleden liet het Westen Tsjechoslowakije in de steek", zegt hij verwijzend naar het einde van de Praagse Lente. "Vandaag laat Estland Georgië niet in de steek."