Hoorzitting over mensenrechten in Rusland

In een openbare hoorzitting op woensdag spraken EP-leden i en Russische mensenrechtenactivisten over de verslechtering van de situatie van mensenrechten in Rusland. De sprekers drongen aan op meer inspanningen om de schendingen van mensenrechten te stoppen.

De zogenaamde Tsjetsjeense oorlogen van 1994-1996 en 1999-2008 vormden de grootste conflicten op post-Sovjetgrondgebied. Duizenden mensen - voornamelijk burgers - werden gedood. Toch zijn de meeste daders nog niet terechtgesteld. Veel journalisten en mensenrechtenactivisten die geprobeerd hebben om de waarheid te achterhalen zijn gedood.

"Geen onderwerp is taboe meer"

De EU i heeft de misdaden veroordeeld en opgeroepen tot een grondig onderzoek. Ieder halfjaar wordt er met Rusland overleg gevoerd over mensenrechten. Op de hoorzitting georganiseerd door de subcommissie Mensenrechten gaven vertegenwoordigers van de Commissie i en de Raad i aan dat er een zekere vooruitgang is geboekt op dit gebied. "In de dialoog is geen enkel onderwerp taboe meer", zo liet de Zweedse ambassadeur voor mensenrechten Jan Nordlander weten.

Toch gaven velen aan dat straffeloosheid blijft bestaan en gesprekken leiden tot niets.

Vicieuze cirkel

Volgens Stanislav Dmitriewsky, hoofdredacteur van de Russisch-Tsjetsjeense krant Pravozashchita, bestaat er een "vicieuze cirkel": "Russische autoriteiten liegen, vertegenwoordigers van de EU weten dat ze niet de waarheid vertellen(...), Rusland weet dat ze dit weten (...), maar uiteindelijk verandert er niets."

Volgens afgevaardigden van de Raad is er diplomatieke druk op Rusland nodig. Volgens een vertegenwoordiger van de Commissie zullen mensenrechten een belangrijke rol gaan spelen in de onderhandelingen over een nieuwe partnerschapsovereenkomst tussen de EU en Rusland.

De EP-leden zoals commissievoorzitster Heidi Hautala (DI, De Groenen) en Vytautas Landsbergis (LT, Europese Volkspartij) riepen op tot het vasthouden aan de principes van de Europese Unie.

Staatsterreur

Sergei Kovalev, voormalig ombudsman voor mensenrechten van de Russische Federatie, beschreef de situatie in Rusland als "staatsterreur" en vroeg de EU-lidstaten om het Europees Hof voor de Rechten van de Mens i in Straatsburg te benaderen met een vordering tegen Rusland. Rusland is sinds 1996 lid van de Raad van Europa waaronder het hof valt.

Dmitriewsky riep het Europees Parlement i op tot de oprichting van een permanente commissie om de feiten in de opstandige Russische Noordelijke Kaukasus te onderzoeken.

Hulp aan mensenrechtenactivisten

De Nederlander Rolf Timans van de Europese Commissie vertelde de aanwezigen dat de EU voor mensenrechtenactivisten kon helpen door hen eerder tijdelijke visa te verlenen, hun persoonlijke bescherming te intensiveren en financiële middelen te verstrekken aan NGO's.

Het socialistische EP-lid Thijs Berman i, voormalig correspondent voor de Nederlandse radio in Moskou, stelde uitwisselingsprogramma's en het openen van grenzen voor Russische journalisten, wetenschappers en studenten voor om het bewustzijn over wat echte democratie is te creëren.

De Europese Unie en Rusland zullen op 18 en 19 november in Stockholm bijeenkomen op hun halfjaarlijkse top.

---