Vragen en antwoorden over "Handel voor iedereen", de nieuwe handels- en investeringsstrategie

• 1. 

  Wat zijn de belangrijkste initiatieven van de nieuwe strategie?

De mededeling kondigt een reeks initiatieven aan met betrekking tot effectiviteit, transparantie, waarden en het EU-programma van onderhandelingen. Dit zijn de twaalf belangrijkste initiatieven:

Een meer effectief beleid dat rekening houdt met nieuwe economische omstandigheden en de beloften waarmaakt door:

• - 

  het handelsbeleid aan te passen aan de nieuwe economische realiteiten, zoals mondiale waardeketens, de digitale economie en het belang van diensten;
• - 

  de mobiliteit van deskundigen, ervaren managers en dienstverleners te ondersteunen;
• - 

  een versterkt partnerschap met de lidstaten, het Europees Parlement i en belanghebbenden te creëren met het oog op een betere uitvoering van de handels- en investeringsovereenkomsten;
• - 

  doeltreffende bepalingen voor kleine en middelgrote ondernemingen in toekomstige handelsovereenkomsten op te nemen.

Een transparanter handels- en investeringsbeleid door:

• - 

  het transparantie-initiatief voor het TTIP uit te breiden tot alle EU-handelsbesprekingen. Sommige nieuwe onderhandelingsteksten zijn al beschikbaar op de website van de Commissie. In januari volgen er meer.

Een handels- en investeringsbeleid op basis van waarden door:

• - 

  in te gaan op de verwachtingen van het publiek op het gebied van regelgeving en investeringen: een duidelijk engagement om de Europese rechtsbescherming te garanderen en een strategie om het voortouw te nemen bij een wereldwijde hervorming van het investeringsbeleid;
• - 

  meer maatregelen te nemen om duurzame ontwikkeling, eerlijke en ethische handel en mensenrechten te ondersteunen, onder meer door te zorgen voor een effectieve uitvoering van daaraan gerelateerde bepalingen in vrijhandelsovereenkomsten en in het stelsel van algemene preferenties;
• - 

  regels inzake corruptiebestrijding in toekomstige handelsovereenkomsten op te nemen.

Een programma van onderhandelingen dat de globalisering vorm geeft door:

• - 

  een nieuw elan te geven aan multilaterale onderhandelingen en meer openheid te creëren rond bilaterale en regionale overeenkomsten, met inbegrip van het TTIP;
• - 

  een sterkere aanwezigheid in Azië te ontwikkelen op basis van:

• - 

  ambitieuze doelstellingen met betrekking tot China;
• - 

  een verzoek om een mandaat voor onderhandelingen over een vrijhandelsovereenkomst met Australië en Nieuw-Zeeland;
• - 

  eventueel nieuwe onderhandelingen over vrijhandelsovereenkomsten in het kader van de ASEAN met de Filippijnen en Indonesië;

• - 

  te zorgen voor een doeltreffende uitvoering van de economische partnerschapsovereenkomsten en van nauwere betrekkingen met de Afrikaanse partners die bereid zijn verder te gaan, evenals met de Afrikaanse Unie;
• - 

  de bestaande vrijhandelsovereenkomsten met Mexico en Chili en de douane-unie met Turkije te moderniseren.

2. Wat betekent "handel voor iedereen"?

De nieuwe handelsstrategie heeft als doel ervoor te zorgen dat de handel zo veel mogelijk mensen ten goede komt.

Consumenten:

• - 

  Dankzij het open handelsbeleid van de EU hebben de consumenten ook nu al een ruimere keuze aan producten tegen lagere prijzen. De nieuwe handelsovereenkomsten in het kader van de strategie zullen dit beleid nog uitbreiden waarbij de veiligheid van de consumenten wordt beschermd. De Commissie zal het effect van de handel op prijzen en keuzemogelijkheden nader onderzoeken.
• - 

  De nieuwe strategie bevat ook maatregelen om de consumenten meer vertrouwen te geven in de producten die zij kopen:
• - 

  • - 

    de Commissie engageert zich om de Europese normen inzake consumenten-, milieu- en sociale bescherming te waarborgen en ervoor te zorgen dat deze in de toekomst ook in EU-handelsovereenkomsten worden toegepast. Hierdoor kunnen de consumenten vertrouwen stellen in de producten die zij kopen en ervan uitgaan dat bij de vervaardiging ervan de mensenrechten zijn geëerbiedigd en de sociale en milieuvoorschriften in acht zijn genomen.
  • - 

    De door de Commissie voorgestelde nieuwe benadering van investeringsbescherming waarborgt het recht van overheden om te reguleren in het belang van de consument.
  • - 

    De Commissie zal meer steun verlenen aan programma’s voor eerlijke en ethische handel en aan verdere inspanningen voor een verantwoord beheer van toeleveringsketens, zodat de consumenten geïnformeerde en duurzame keuzes kunnen maken.
  • - 

    In dezelfde geest versterkt de nieuwe strategie de maatregelen voor corruptiebestrijding, duurzame ontwikkeling en mensenrechtenbescherming, onder meer via een doeltreffende implementatie van daaraan gerelateerde bepalingen in vrijhandelsovereenkomsten en via het stelsel van algemene preferenties.

Werknemers:

• - 

  De nieuwe strategie zal de werkgelegenheid in Europa ondersteunen door ervoor te zorgen dat handelsovereenkomsten nog effectiever economische kansen scheppen. Aangezien 90 % van de toekomstige mondiale groei buiten de grenzen van Europa zal plaatsvinden, ondersteunt dit de werkgelegenheid in Europa. Meer dan 30 miljoen banen, dus bijna een op zeven, zijn afhankelijk van export naar landen buiten de EU. Door de onderhandelingen met landen als de VS en Japan tot een goed einde te brengen en nieuwe onderhandelingen op te starten in de regio Azië-Stille Oceaan en in Latijns-Amerika, zullen er nog meer soortgelijke banen bijkomen.
• - 

  Vrijhandelsovereenkomsten zullen ook krachtige bepalingen omvatten die de rechten van werknemers overal ter wereld bevorderen. De Commissie zal er een prioriteit van maken dat onze handelspartners de bepalingen over fundamentele arbeidsnormen zoals de afschaffing van kinderarbeid, de rechten van werknemers om zich te organiseren en non-discriminatie op het werk ten uitvoer leggen. Ook het TTIP zal krachtige bepalingen omvatten over belangrijke kwesties als deze.
• - 

  De Commissie zal de prestaties van het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering i evalueren om het doeltreffender te maken. Het fonds helpt gemeenschappen om zich aan te passen wanneer er ontslagen vallen als gevolg van internationale concurrentie.

Burgers:

• - 

  De nieuwe strategie zal de burgers nauwer betrekken bij de totstandkoming van het handelsbeleid door de onderhandelingen transparanter te maken.
• - 

  De Commissie zal bijvoorbeeld de Raad verzoeken onderhandelingsmandaten te publiceren en voor alle onderhandelingen, overeenkomstig de praktijk in het kader van het TTIP, de onderhandelingsvoorstellen van de EU online te zetten.

Kleine en middelgrote ondernemingen:

• - 

  De nieuwe strategie beoogt dat kmo’s gemakkelijker de mogelijkheden van de handelsovereenkomsten kunnen benutten door bij alle onderhandelingen specifieke bepalingen inzake kmo's voor te stellen. Dit houdt in:

• - 

  dat handelspartners wordt verzocht speciale portaalsites aan te maken om toegang te geven tot informatie over wettelijke voorschriften voor producten;
• - 

  dat er in alle delen van handelsovereenkomsten rekening wordt gehouden met de belangen van kmo's.

• - 

  Naast onderhandelingen zal de Commissie:
• - 

  • - 

    met de lidstaten samenwerken zodat zij de uitvoering van de handelsovereenkomsten en hun nationale strategieën voor kmo’s die wereldwijd actief willen zijn, beter coördineren;
  • - 

    regelmatig onderzoeken met welke belemmeringen kmo's worden geconfronteerd op specifieke markten.

De bevolking van de ontwikkelingslanden:

• - 

  Als ’s werelds grootste importeur is de diepe en open markt van de EU reeds een essentiële bron van inkomsten voor de bevolking in ontwikkelingslanden. De nieuwe strategie bevestigt dit op ontwikkeling gerichte uitgangspunt.
• - 

  Tevens versterkt deze strategie het EU-optreden ter ondersteuning van duurzame ontwikkeling. De EU is tot dusver de grootste pleitbezorger van de integratie van duurzame ontwikkeling in het handelsbeleid in het kader van de VN-agenda voor 2030, en wij zullen ons voor deze ambitie wereldwijd blijven inzetten.
• - 

  Zo zal er ook meer aandacht gaan naar mensenrechten in de handel. De EU begint een intensievere dialoog met de ontwikkelingslanden waar de EU-handel het meest invloed kan uitoefenen in de strijd tegen schendingen van mensenrechten, vooral in landen die deelnemen aan het stelsel van algemene preferenties.
• - 

  De nieuwe inspanningen van de Commissie om programma’s voor eerlijke en ethische handel te ondersteunen en een verantwoord beheer van toeleveringsketens te waarborgen, zal kleine producenten helpen om duurzamere handelsmogelijkheden te ontwikkelen en bijdragen tot betere arbeidsomstandigheden voor werknemers in arme landen.

3. Waarom moet de EU haar handelsstrategie nu juist bijwerken?

Om verschillende redenen:

Het debat over handel: Uit de huidige publieke debatten over handel - voornamelijk maar niet uitsluitend over het trans-Atlantisch partnerschap voor handel en investeringen (TTIP) — blijkt dat veel mensen bezorgd zijn over de mogelijke gevolgen van het handelsbeleid op hun dagelijks leven. Zij willen ook de garantie dat de buitenlandse producten die zij kopen in billijke arbeidsomstandigheden en zonder nadelige gevolgen voor het milieu zijn gemaakt. Veel mensen stellen zich de vraag: "Voor wie is dit handelsbeleid bedoeld?" De EU moet een duidelijk antwoord geven op deze vraag met een strategie die de grote belangen en waarden van de bevolking van ons werelddeel dient.

Mondiale waardeketens: Europa doet ook nu al zijn voordeel met handel en investeringen, aangezien een op zeven banen in de EU daarmee samenhangt en er zo lagere prijzen, meer keuze en innovatie zijn gekomen. Maar handel staat centraal bij een belangrijke verandering in de manier waarop producten worden gemaakt. Goederen en diensten doorlopen vaak lange mondiale waardeketens over veel grenzen heen, ondersteund door digitale verbindingen en rondreizende deskundigen, ervaren managers en dienstverleners. Zo is handel niet meer alleen een middel voor de export van afgewerkte producten, maar de kern van de economie. Bijgevolg moet het handelsbeleid een nieuwe benadering en nieuwe instrumenten krijgen. We moeten markten openstellen en een ruimere kijk ontwikkelen die verder reikt dan de traditionele handelsbelemmeringen aan de grens. Daarbij moeten we er ook rekening mee houden dat de consumenten een meer verantwoord beheer van toeleveringsketens verwachten.

Gerichtheid op de markten van vandaag en morgen De EU moet onderhandelingen voeren met de wereldwijd belangrijkste economieën zodat de handelsmogelijkheden maximaal kunnen worden benut. Daartoe moeten de werkzaamheden in en rond de WTO, in bilaterale handelsovereenkomsten en met betrekking tot specifieke investeringsovereenkomsten aan de huidige tijd worden aangepast. Bovendien moeten de handelsbelemmeringen van sterk innoverende sectoren zoals hernieuwbare energie en andere milieutechnologieën worden weggenomen. Het bereiken van een akkoord inzake milieugoederen en -diensten in het kader van de WTO zou een impuls geven aan een sector die met dubbele cijfers groeit en nieuwe banen creëert.

Het maximaal benutten van bestaande handelsovereenkomsten:Handelsovereenkomsten werken, zoals het succes van de vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Korea aantoont, maar toch benutten vooral kmo's nog niet alle geboden kansen.

Ondanks de uitstekende algemene resultaten maken ondernemingen niet optimaal gebruik van de verlaagde tarieven die deze overeenkomst biedt. In het eerste jaar van de tenuitvoerlegging ging 60 % van de EU-export gepaard met onnodige taxen. Intussen is het effectieve gebruik van preferenties toegenomen tot twee derde van de EU-export, maar de benuttingsgraad verschilt nog altijd sterk tussen de lidstaten, wat erop wijst dat er nog meer kan worden gedaan om het effectieve gebruik te verbeteren.

4. Hoe weten we dat we met handelsovereenkomsten economische resultaten kunnen bereiken?

De vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Zuid-Korea is de eerste van een nieuwe generatie vrijhandelsovereenkomsten waarover de EU onderhandelt. Deze overeenkomst is in 2011 in werking getreden en illustreert duidelijk de voordelen van de EU-handelsovereenkomsten. In vier jaar tijd is de totale export van goederen toegenomen met 55 %, en de export van producten waarvoor sinds de inwerkingtreding van de overeenkomst verlaagde tarieven gelden, zelfs met 59 %. Dit heeft geleid tot 4,7 miljard EUR aan extra export in de eerste drie jaar. De export van auto's is meer dan verdubbeld. Het reeds lang bestaande handelstekort van de EU is inmiddels omgeslagen in een overschot.

Bovendien is het aandeel van de EU in de Zuid-Koreaanse import gestegen van 9 % tot 13 %, terwijl dat van de VS gelijk bleef en dat van Japan met 2 % daalde.

Er werd over andere gelijkaardige overeenkomsten onderhandeld (met Canada, Singapore en recent ook met Vietnam), waarvan gelijkaardige resultaten worden verwacht.

5. Hoe heeft de Commissie deze nieuwe strategie voorbereid?

De Commissie heeft bij de voorbereidingen voor de nieuwe strategie uitvoerig overleg gepleegd met de lidstaten, het Europees Parlement i en het maatschappelijk middenveld.

Lidstaten:

• - 

  In de Raad hebben de ministers de strategie tweemaal besproken, op 14 november 2014 en op 16 maart 2015. Het onderwerp kwam ook aan bod tijdens de vergadering van het Comité handelspolitiek van 9 april 2015.
• - 

  De Commissie had ook een individuele ontmoeting met vertegenwoordigers van alle 28 lidstaten, in Brussel en tijdens bezoeken aan 17 nationale hoofdsteden. In de meeste gevallen heeft de Commissie ambtenaren van verschillende ministeries ontmoet.

Het Europees Parlement

• - 

  Op 3 december 2014 en op 6 mei 2015 heeft commissaris Malmström i de Commissie internationale handel i geïnformeerd over de plannen voor een nieuwe strategie. Op 13 juli 2015 heeft zij een diepgaande discussie gevoerd met de leden van het Comité.

Belanghebbenden

• - 

  Dialogen met het maatschappelijk middenveld: met het maatschappelijk middenveld heeft de Commissie twee dialogen over de toekomstige strategie gevoerd, met name op 24 april en op 8 mei 2015. Meer dan 140 organisaties uit alle delen van het maatschappelijk middenveld hebben zich ingeschreven om daaraan deel te nemen.
• - 

  De Europese dag van het handelsbeleid: de Commissie heeft op 23 juni een conferentie van een dag aan de nieuwe strategie gewijd. Daaraan werd deelgenomen door meer dan 450 mensen uit het volledige scala van het maatschappelijk middenveld en belangenorganisaties alsmede vertegenwoordigers van de nationale regeringen en verschillende leden van het Europees Parlement.
• - 

  Specifieke proactieve informatiebijeenkomsten: tijdens 16 bezoeken van de Commissie aan nationale hoofdsteden hebben ambtenaren speciale bijeenkomsten met een breed scala aan belanghebbenden kunnen houden. Ook in Brussel had de Commissie contacten met uiteenlopende belanghebbenden. Tijdens deze vergaderingen hebben ambtenaren meer dan 180 organisaties ontmoet.

6. Wat zijn de volgende stappen voor de nieuwe strategie?

Op 15 oktober zal commissaris Malmström de Commissie internationale handel van het Europees Parlement toespreken. De Raad Buitenlandse Zaken i zal naar verwachting op 27 november conclusies vaststellen.

Voorts zal de commissaris op 20 oktober deelnemen aan een maatschappelijke dialoog. Het Europees Economisch en Sociaal Comité i zal naar verwachting ook een advies over de strategie uitbrengen.

Op basis van deze besprekingen zal de Commissie beoordelen hoe de uitvoering in de loop van het huidige mandaat moet verlopen. Sommige acties — zoals die inzake transparantie — kunnen onverwijld van start gaan. Andere zullen de vorm aannemen van Commissievoorstellen en moeten dan ook de normale overleg- en besluitvormingsprocedures volgen.

De mededeling is hier beschikbaar

Het persbericht over de mededeling is hier beschikbaar.

Meer achtergrondinformatie is hier beschikbaar.

MEMO/15/5807