Wimar Bolhuis: Het noodpakket voor de Coronacrisis is groot en slim in elkaar gezet

Het kabinet komt met een steunpakket om bedrijven en zelfstandigen door de coronacrisis heen te slepen. Het is volgens econoom Wimar Bolhuis een sterk signaal dat de overheid bereid is om de economische klap op te vangen. ‘Voorlopig is er voldoende budgettaire vuurkracht.’

Het kabinet gaat een steunpakket in het leven roepen voor bedrijven die door het coronavirus met economische problemen kampen. Wat zijn de meest opvallende punten uit dit plan?

‘Voor drie maanden gaat de overheid een aanzienlijk deel van de kosten van bedrijven en ondernemingen overnemen en zorgen dat zij toch enige omzet en inkomsten ontvangen, in de hoop dat de private sector daarmee genoeg liquiditeit heeft om door de coronacrisis te komen. Heel opvallend is de 'Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW)’, waarmee 90% van de salariskosten worden vergoed van bedrijven die meer dan 20% van hun omzet verliezen. Hier hebben nu al meer dan tachtigduizend bedrijven een aanvraag voor ingediend.’

Wat hoopt het kabinet met dit plan te bereiken?

‘Dat zo min mogelijk gezonde bedrijven en ondernemingen failliet gaan en ze zo min mogelijk personeel hoeven te ontslaan. Economen zien deze coronacrisis als een tijdelijke schok in de wereldeconomie, die over minstens drie maanden weer voorbij is. Voor de productiekracht en herstelkracht van de Nederlandse economie is het erg nadelig als gezonde bedrijven in deze periode toch op de fles gaan of afscheid moeten nemen van goed personeel, omdat ze te weinig liquiditeit binnen krijgen terwijl hun financiële verplichtingen onverbiddelijk blijven doorlopen.’

Andere opvallende plannen van het kabinet

• - 

  Er komt een noodloket voor bedrijven en ondernemers die het grootste deel van hun activiteiten moeten staken. Zij kunnen 4.000 euro ontvangen om lopende kosten te financieren.
• - 

  Ook breidt de overheid zijn garanties op kredietverstrekking door het bankwezen aan alle bedrijven uit, in de hoop dat er meer overbruggingsleningen worden verstrekt.
• - 

  Zelfstandigen krijgen gemakkelijker toegang tot een uitkering op het sociaal minimum.
• - 

  Bedrijven en ondernemingen mogen hun betaling van belastingen en premies uitstellen. Het steunpakket is erop gericht om voldoende liquiditeit en cash in de private sector te krijgen om de deze periode te overbruggen.

Op Twitter gaf u ‘grote complimenten’ aan het kabinet voor dit plan. Kunt u dat eens toelichten?

‘De Nederlandse regering heeft snel en fors ingegrepen met stimulerend begrotingsbeleid om een komende recessie minder diep te laten zijn en de economie te stabiliseren. Het is een sterk signaal en anticyclisch begrotingsbeleid, met een goed pakket dat helpt waar de grootste economische pijn zit. Dat is namelijk bij de bedrijven en ondernemers aan de aanbodkant van de economie. In het verleden heeft Nederland vaker minder slim begrotingsbeleid gevoerd, juist procyclisch beleid, waardoor recessies vaak dieper waren en langer duurden. Dit noodpakket is ongekend groot en slim in elkaar gezet, vandaar mijn complimenten.’

'Het is een goed pakket dat helpt waar de grootste economische pijn zit'

Het plan kost mogelijk zo’n 10 tot 20 miljard euro per kwartaal. Hoe lang is dat vol te houden?

‘Zeker wel tot het einde van het jaar. Eind 2019 was de Nederlandse staatsschuld 48,8% van het bruto binnenlands product (bbp), dat 810 miljard euro bedroeg. De maximale kosten van dit noodpakket voor de komende 3 maanden zijn dus circa 2,5%-punt bbp. Door de verslechtering van de economie zal de staatsschuld behoorlijk oplopen, omdat er veel minder belastingen en premies binnenkomen en het aantal werkloosheids- en bijstandsuitkeringen omhoog gaat. Daarbij is het waarschijnlijk dat er extra kapitaalinjecties vanuit de overheid moeten komen voor Schiphol en KLM. Maar het probleem is echt niet de budgettaire vuurkracht van Hoekstra, want de overheidsfinanciën zijn op orde.’

Waar zit dan eventueel wel een bottleneck?

‘Als er een probleem zou zijn, is het de snelheid waarmee de liquiditeit bij bedrijven en ondernemingen terecht komt. Het overhevelen van geld kan langer duren dan verwacht, omdat het nieuwe wetgeving en veel digitale, administratieve en personele uitvoeringskracht vraagt van het UWV, de Belastingdienst, gemeenten en banken. Aangezien veel medewerkers door de coronamaatregelen vanuit huis werken, is de uitvoeringskracht nu minder.’

'Een zelfstandige kan aan zijn of haar opdrachtgevers vragen of ze de inkomsten willen uitkeren, desnoods als voorschot.'

Met name zzp’ers maakten zich de afgelopen weken veel zorgen, omdat zij hun inkomstenderving zagen verdwijnen en vaak minder financiële armslag hebben. Wat wilt u tegen hen zeggen, nu de maatregelen bekend zijn?

‘Neem contact op met je gemeente, om alvast een financieel voorschot te krijgen van het sociaal minimumbedrag waar je door het verruimde besluit bijstand voor zelfstandigen (Bbz) straks recht op hebt. Gemeenten hebben aangegeven dit uit eigen beweging al uit te gaan keren, hoewel de vereiste nationale wetgeving hiervoor nog gemaakt of aangenomen moet worden. Kijk verder wat je kan doen om je inkomsten toch op peil te houden en je vaste lasten te verlagen. Vraag aan je opdrachtgevers of ze je inkomsten willen uitkeren, desnoods als voorschot. Neem contact op met je bank, je gas-, licht- en waterleveranciers en je VVE voor betalingsuitstel. Verzoek de Belastingdienst om een voorlopige teruggave en stel je belastingbetaling uit. Een zzp’er kan al veel stappen zetten.’