Het gelijk van de BBB: minder regels, meer vertrouwen - mét de boer, niet over de boer
Gepubliceerd op: 16-07-2025
Opinie van de BBB Waterschappen:
“Herstel de balans: geef de boer een plek aan tafel én in het veld“
Het recente artikel in de Volkskrant van 14 juli jl. bevestigt wat BBB al jaren roept: het verdwijnen van grasland in Nederland is funest voor de natuur. En de oplossing? Meer koeien in de wei. Precies waar de BBB voor pleit. Onze fracties in de waterschappen waarschuwen hier al geruime tijd voor. Niet de afbouw van de veestapel, maar het herstel van het landschap met boeren als beheerders is de sleutel.
Grasland is geen overbodige groenstrook, het is een levend ecosysteem. Als de koe verdwijnt, verdwijnt het grasland. En daarmee ook weidevogels, bodemleven en landschappelijke variatie. De boer begrijpt dit als geen ander. Maar het beleid volgt al jaren de omgekeerde route: minder koeien, meer bureaucratie.
Wat we nodig hebben, is een fundamentele omslag. Stop met praten over boeren, ga eindelijk praten mét boeren. Geef ruimte aan hun ervaringskennis, hun verbondenheid met het land en hun vermogen om te innoveren. Zij weten wat werkt. Maar in de huidige adviesstructuur worden ze vooral behandeld als belanghebbende, niet als expert.
Landbouw: expert of buitenstaander?
In de advieswereld rondom natuur, klimaat en stikstof worden boeren structureel buitenspel gezet. De belangrijkste adviesorganen, zoals de Ecologische Autoriteit (EA), de Expertgroep Ecologie en de Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR), hebben geen enkele formele vertegenwoordiging vanuit de landbouwsector. Ook kennisinstellingen als Wageningen University & Research (WUR) worden met argwaan bekeken, omdat ze “te dicht op de sector” zouden zitten.
WUR beschikt over ongeëvenaarde expertise op het snijvlak van bodem, ecologie, klimaat en landbouw. Toch worden haar onderzoekers zelden structureel betrokken bij onafhankelijke advisering. Dat is een gemiste kans. Zo ontstaat er een adviespraktijk waarin modellen en theorieën zwaarder wegen dan praktijkervaring en landschapskennis.
Ervaringsdeskundigheid serieus nemen
Boeren beschikken over decennialange kennis van waterbeheer, bodemsamenstelling, natuurbeheer en biodiversiteit. Maar in het Nederlandse beleid wordt hun inbreng vooral behandeld als lobby, niet als legitimiteit. Daarmee miskent de overheid de waarde van ervaringsautoriteit - mensen die dag in dag uit leven met de natuur. Waarom zou die kennis minder waard zijn dan een rapport uit een modelbureau?
Bovendien wordt de rol van de landbouw in regionale overleggen (zoals voorheen rondom het Nationaal Programma Landelijk Gebied) wel erkend, maar niet volwaardig: inspraak, geen inspanningsautoriteit. Het is tijd om juist dat te doorbreken.
Anders denken: van verboden naar geboden
Tegelijkertijd wordt de agrarische sector voortdurend benaderd vanuit controle, niet vanuit vertrouwen. Gewasbeschermingsmiddelen worden in de media en het politieke debat bijvoorbeeld weggezet als gif, terwijl het in feite geneesmiddelen voor planten zijn. Zonder bescherming tegen schimmels, plagen of ziekten kunnen we simpelweg geen gezond voedsel produceren. Dat is géén luxe, dat is bittere noodzaak.
Het denken in verboden, regels en boetes heeft zijn houdbaarheid bereikt. Wij pleiten voor een systeem van geboden, stimulansen en samenwerking. De wortel in plaats van de stok. Geef de ondernemer de ruimte om te ondernemen. Stimuleer initiatieven voor natuurbeheer, kringlooplandbouw, waterbuffering, biodiversiteit. Beloon boeren die meewerken aan oplossingen in plaats van ze klem te zetten in een wirwar van papieren eisen.
De BBB Waterschappen kijken dan ook met vertrouwen uit naar de vervolgstappen van onze ministers en staatssecretaris op de ministeries van LVVN, I&W en VRO.
Water is in dit land niet van 1 partij. Water is van ons allemaal. En dat vraagt dus extra inzet met de praktijkmensen die hier dag en nacht mee werken. Herstel daarom deze balans: leg dat vertrouwen in de handen van de mensen die weten hoe het echt werkt.