Op weg naar een vrijhandelsakkoord EU en Japan
De handel met Japan wordt makkelijker en goedkoper. Dat is althans de bedoeling van een vrijhandelsakkoord waarover de Europese Commissie i en Japan al vier jaar onderhandelen. Inmiddels is een principeakkoord gesloten.
Amhaouch i (CDA i) en Becker i (VVD i) benadrukken het economisch voordeel dat Nederland bij het akkoord kan hebben. Ook Bouali i (D66 i) is enthousiast: het akkoord kan bijdragen aan duurzame economische ontwikkeling. Hij constateert dat milieu-, natuur- en arbeidsstandaarden ermee worden herbevestigd.
Harde afspraken over handel, maar boterzachte afspraken over zaken als dierenwelzijn, duurzaamheid en werknemersrechten. Hijinks i (SP i) oordeel over het principeakkoord is veel kritischer. Ouwehan id (PvdD i) is uitgesproken tegen het akkoord: het draagt niet bij aan de klimaatdoelstellingen van het kabinet.
Transparantie
Hijink hekelt het gebrek aan transparantie in het proces dat tot het handelsverdrag met Japan moet leiden: de Kamer ontving de stukken pas toen het principeakkoord al was gesloten. We lopen weer eens achter de Europese feiten aan, zegt ook Van Weerdenbur ig (PVV i).
Ploumen benadrukt de Nederlandse inzet voor maximale transparantie. De Europese Commissie streeft er terecht naar om de onderhandelingsmandaten zo vroeg mogelijk openbaar te maken, voegt Becker toe.
Groener
Het handelsverdrag met Japan moet veel groener en eerlijker worden, vindt Diks (GroenLinks i). In de huidige vorm leidt het tot meer CO2-uitstoot, meer bio-industrie en meer internationaal transport. Ouwehand vraagt zich af waarom zaken als de walvisjacht en de dolfijnenslachting niet eens door de Europese Commissie zijn aangekaart.
In het principeakkoord staan gedetailleerde afspraken over het bereiken van de klimaatdoelstellingen, zegt Ploumen i. Bovendien komt er een dialoog over internationale milieuakkoorden. De minister wijst erop dat Nederland in dat kader ook de walvisjacht aan de orde kan stellen.
Geschillenbeslechting
Stel dat buitenlandse investeerders worden achtergesteld bij investeerders uit het eigen land of dat onteigening plaatsvindt zonder een reële schadevergoeding. In dat soort gevallen moeten investeerders naar een speciale onafhankelijke rechtbank kunnen stappen: het zogenaamde Investment Court System (ICS).
De Europese Commissie is voorstander van zo'n Investment Court System, maar Japan wil een veel verdergaand Investor-State Dispute Settlement (ISDS), waarin de rechten van zakelijke investeerders voorrang krijgen boven die van burgers. Als Japan daaraan blijft vasthouden, moet het verdrag van tafel, zegt Van Weerdenburg. Ploumen stelt haar gerust: "ISDS is dood en begraven".
De Kamer stemt 3 oktober over de moties die bij het debat zijn ingediend.